ساختار بازار طلا

حسابداری طلا فروشی

در سلسله مقالات آموزش حسابداری طلا فروشی در پی آن هستیم که شما را به طور مختصر و مفید با مفاهیم حسابداری و حسابداری طلافروشی آشنا کنیم.
آموزش حسابداری طلافروشی : تفاوت حسابداری طلا با دیگر صنوف
در حسابداری اصل بر پایه ثبات دارایی ، بدهی و سرمایه است. سود و زیان محاسبه شده و در پایان دوره ، سود یا زیان به سرمایه اضافه یا از آن کسر شده و یا در سود و زیان اندوخته ذخیره می شود.
در حسابداری صنف طلا ، دارایی شناور براساس قیمت روز محاسبه می شود و به دلیل تهاتر یا معامله پایاپای طلا ، حساب بدهکاری و بستانکاری برای اشخاص بدست می آید وآن را نیز به صورت شناور و بر اساس قیمت روز محاسبه می کنند. بنابر این سرمایه در این صنف ثابت نبوده و سرمایه در این صنف بر اساس قیمت روز به صورت شناور محاسبه می شود واین امر باعث می شود سود و زیان حسابداری به صورت شناور در آمده و محاسبه آن بسیار پیچیده و خارج از توان بسیاری از اشخاص باشد.

فهرست مطالب این صفحه

آموزش حسابداری طلا : تاثیر شناور بودن قیمتها در سود

اگر فردی ۱۰۰ تومان داشته باشد و قیمت هر گرم طلا در بازار ۱۰ تومان باشد و این فرد ۱۰ گرم طلا با آن بخرد در صورتی که قیمت طلا در بازار ساختار بازار طلا به ۱۲ تومان برسد این شخص صاحب ۱۰ گرم طلا است که قیمت آن ۱۲۰تومان است. به این تغییر، تعدیل قیمت گفته میشود. در اینجا هنوز سودی حاصل نشده است اما در این مرحله ، دارایی و سرمایه فرد به صورت شناور به ۲۰ واحد افزایش یافته است. حالا اگر این فرد با سود ، طلای خود را با قیمت ۱۲۸ تومان بفروشد، در قانون حسابداری این فرد ۲۸ تومان سود داشته است اما در صنف طلا این سود مورد تایید نیست. در این صنف، بر اساس قیمت روز، فقط ۸ تومان سود محاسبه می شود.

اما پیچیدگی این صنف به اینجا ختم نمی شود. درصورتی که بعد از فروش، قیمت هر گرم طلا به ۱۳تومان افزایش یابد، این فرد ۲ تومان زیان کرده است و دیگر نمی تواند ۱۰ گرم طلا را مجدد خریداری کند، برای اینکه فرد ما ۱۲۸ تومان دارد اما ۱۰ گرم طلا ۱۳۰تومان شده است.
آموزش حسابداری طلا فروشی : واحد های اندازه گیری صنف طلا و جواهر
صنف طلا و جواهر صنفی است باستانی و واحدهای اندازه گیری آن بسیار باستانی هستند.
• کوچکترین واحد اندازه گیری این صنف گندم است که برابر با ۰/۰۴۸ سوت گرم است
• واحد دیگر لپه است که برابر با ۲ گندم که برابربا ۰/۰۹۶ سوت گرم است
• واحد دیگر نخود است که برابر ۲ لپه یا ۴ گندم است که برابر با ۰/۱۹۲ سوت گرم است
• واحد دیگر قیراط است که براساس تخم یک گل انتخاب شده است و برابر ۰/۲ سوت گرم است
• واحد دیگر مثقال است که برابر با ۲۴ نخود است و برابربا ۴/۶۰۸۳ گرم است
• واحد دیگر اونس است که واحد قیمت گذاری جهانی طلا بوده و برابر با ۳۱/۱۰۳۴۳ گرم است
البته امروزه از واحدهای مثقال، گرم، قیراط و اونس استفاده می شود و واحدها ی نخود، لپه و گندم منسوخ شده اند.

آموزش حسابداری طلافروشی : طلا ، خاصیت و معایب آن

خاصیت خنثی بودن طلا در مقابله با اسیدها و هوا که باعث میشود تغییر حالت و رنگ ندهد، یکی از مهمترین خواص طلا است که باعث گرانبها بودن آن شده است. همچنین خاصیت چکش خوری بسیار بالایی که باعث شکل پذیر بودن آن و ساخت مصنوعات متفاوت می شود از جمله دلایل برتری طلا بر دیگر فلزا ت است.
بزرگترین عیب وایرادی که طلا دارد، نرم بودن بیش از اندازه طلا است که باعث میشود تا با کمترین فشار یا کوچک ترین ضربه تغییر شکل بدهد.

آموزش حسابداری طلافروشی : ساخت آلیاژ طلا

برای اینکه تغییر شکل اشکال ظریف را در طلا از بین ببریم، بهترین کار ترکیب فلز طلا با فلزات دیگر است و ازآنجا که طلا فلزی بسیار گرانبها است باید این کار با اصول ، قوانین و استاندارد خاص خود انجام شود. ترکیب فلز طلا با فلزات دیگر را عیار کردن می گویند. هرچه فلزات دیگر به طلا نسبت کمتری داشته باشند عیار طلا بالا تر و هرچه این نسبت بیشتر باشد، عیار طلا پایین تر می آید.

• هرچه عیار طلا بیشتر باشد فلز نرم تری داریم
• هرچه عیار طلا کمتر باشد فلز سخت تری داریم

آموزش حسابداری طلا فروشی : استاندارد باستانی عیار طلا

در عصر باستان عدد۲۴ عدد قدرت مندی حساب میشده بنابراین عدد ۲۴ رابرای شمش خالص طلا استفاده می کردند.
برای عیار کردن طلا مانند شیرینی پزی، امروزه از ۲۴ پیمانه بهره می‌گیرند.
اگر ۱۸ پیمانه طلای خالص را با ۶ پیمانه فلزات دیگر که جمع آنها به ۲۴ برسد را باهم ترکیب کنیم طلا ۱۸ عیار بدست می آوریم.
اگر ۱۷ پیمانه طلای خالص را با ۷ پیمانه فلزات دیگر ترکیب کنیم طلای ۱۷ عیار بدست می آید.
اگر ۹ پیمانه طلای خالص را با ۱۳ پیمانه فلزات دیگر تریکب کنیم طلای ۹ عیار بدست می آوریم.
در قیمت گذاری عیار های مختلف طلا فقط ارزش فلز طلا محاسبه می شود و بهای فلزات دیگر اهمیتی در قیمت گذاری آن ندارد.
صنف طلا صنف باستانی دارای پیشینه چند هزار سال است که همچنان به سنتهای خود وفادار است و به دلیل همزاد بودن این صنف و پیدایش قوانین حسابداری قوانین موازی برای خود ساختار بازار طلا ایجاد کرده و حسابداری مخصوص خود حسابداری طلا فروشی را ایجاد کرده است.

طلا به دلیل ارزش وقیمت جهانی وتعیین کننده وضعیت اقتصادی هر کشور در پشت اقتصاد قرار دارد و فعالان این صنف راضی نمی شوند تا طلا سرمایه خود را با وجوه رایج کشور که دارای ارزش پایین تری است معامله کنند پس همچنان مانند زمان باستان طلا خود تهاتر میکنند و در ازای تحویل دادن طلا از طرف حساب خود ساختار بازار طلا طلب طلا میکنند به اینگونه معاملات معاملات پایاپای نیز گفته می شود که اصل حسابداری طلا فروشی به حساب می آید.

ودر هر زمان که نیاز باشد طلا را به وجه رایج کشور تبدیل کننده آن را در قیمت روز طلا در کشور تبدیل وبه این عمل پولی کردن گفته می شود
واما با مشتریان خود همانند دیگر صنوف ذ قیمت کالای خود را محاسبه سود وارزش افزوده را به آن اضافه و به مشتریان خود می فروشند
ولی به دلیل اینکه نمی خواهند طلا خود از دست بدهند به جای طلا فروخته شده طلا خریداری میکنند تا میزان طلای خود را ثابت نگه دارند تا در نوسانات قیمت طلا دچار زیان نشوند.

بنابر این معاملات در حسابداری طلا فروشی به دو دسته تقسیم میشود:

معاملات درون صنف که درآن طلا را پایاپای معامه میکنند و به اسناد آن دریافت و پرداخت میگویند.
معاملات بیرون از صنف که با افراد جامعه طرف حساب هستند و در این بخش مانند دیگر صنوف طلا را مانند کالا خریداری و می فروشند.

پیچیدگی حسابداری طلا فروشی بیشتر در بخش درون صنف است که به تهاتر یا معاملات پایاپای اقدام میکنند زمان ورود کالا که در دیگر صنوف بوسیله فرایند خرید است صنف طلا از گزینه دریافت جنس استفاده می کنند و در زمان خروج کالا از سیستم که در دیگر صنوف بخش فروش است صنف طلا از گزینه پرداخت جنس استفاده می کند در بهترین برنامه های طلا فروشی نیز از همین سیستم حسابداری طلافروشی استفاده می شود.

در حسابداری دیگر صنوف حساب ها در ستون بدهکار و بستانکار ریالی نگه داشته میشود اما در حسابداری طلا فروشی به دلیل تهاتر ای معامله پایاپای در چهار ستون بدهکار و بستانکار ریالی و بدهکار و بستانکار طلایی نگه داشته می شود
طلای در یافت و یا پرداخت شده را در حساب طلایی افراد نگه داری مکنند و برای جلو گیری از پیش آمدن اختلاف حساب حساب طلایی افراد بر اساس عیار طلا رایج کشور محاسبه و نگه داری میکنند.

طلای رایج کشور ما ایران طلای ۷۵۰ یا ۱۸ عیار است پس هر طلای دریافتی و پرداختی با عیار های مختلف برای ثبت در حساب طلایی افراد به طلای ۷۵۰ یا ۱۸ تبدیل میشود و حتی در زمانها پولی کردن وزن ۷۵۰ وجه دریافت شده یا پرداخت شده محاسبه و به حساب طلایی فرد برده می شود.
یکی از مهم ترین بخش های در حسابداری طلا فروشی محاسبه اجرت طلا ساخته شده است.

اجرت در حسابداری طلا و طلافروشی

سازندگان صنف طلا برای محاسبه مزد ساخت طلای خود از چهار روش استفاده می کنند.
اجرت گرمی
اجرت کل (هر عدد)
اجرت دردصدی
ویا ترکیب اجرت گرمی ودرصدی
اجرت گرمی
در این روش سازندگان طلا برای محاسبه مزد خود در ارزای ساخت هر گرم طلای ساخته شده مبلغی از وجه رایج کشور را در نظر میگیرند و وزن طلای ساخته شده را در اجرت مورد نظر ضرب کرده و مزد ساخت خود را محاسبه میکنند به این روش در حسابداری طلا فروشی اجرت گرمی گفته می شود.

مثال ثبت و فاکتور در حسابداری طلا فروشی

سازنده ما ۱۰ گرم کالای ساخته شده خود را با مزد هر گرم ۱۰۰.۰۰۰ ریال فاکتور کرده است.
۱۰ گرم ضرب در ۱۰۰.۰۰۰ ریال اجرت هر گرم برابر است با ۱.۰۰۰.۰۰۰ ریال
پس سازنده ما ۱۰ گرم طلا با اجرت ۱.۰۰۰.۰۰۰ ریال را برای مشتری خود فاکتور میکند.
حسابداری طلا فروشی سند نرم افزار حسابداری طلا تمام عیار ۱

اجرت کل در حسابداری طلا فروشی

در این روش سازندگان طلای برای محاسبه مزد ساخت کالا های ظریف و یا نیاز مند دقت بالا دیگر وزن کالا خود را ملاک برای محاسبه قیمت کالای خود نمی داند و برای هر واحد کالای ساخته شده بهایی در نظر می گیرند به این روش اجرت کل گفته میشود.
مثال ثبت و فاکتور در حسابداری طلا و طلافروشی
سازنده ما ۲ گرم کالای ساخته شده خود را با مزد کل ۱.۰۰۰.۰۰۰ ریال فاکتور کرده است.
در روش وزن در محاسبات تاثیری ندارد
پس سازنده ما ۲ گرم طلا با اجرت ۱.۰۰۰.۰۰۰ ریال را برای مشتری خود فاکتور میکند.

اجرت درصدی در حسابداری طلا فروشی

در این روش سازندگان طلا که می خواهند اجرت کالا خود را با نرخ روز محاسبه کنند و در قیمت های وتوافق های خود ثابت باشند به جای اجر ت گرمی یا کل اجرت درصدی را انتخاب میکنند این روش به این صورت است که توافق میکنند در ازای هر صد گرم کار چند گرم طلا به عنوان مزد دریافت کنند که برای محاسبه آن وزن کالای را در اجرت درصدی توافق شده ضرب و وزن طلایی که به عنوان مزد تعیین کرده اند را بدست می آورند.
مثال ثبت و فاکتور در حسابداری طلا فروشی
سازنده ما با مشتری طلا فروشی خود توافق کرده است در ازای هر صد گرم کار هفت گرم طلا مزد دریافت کند.
سازنده ما ۱۰ گرم کالای ساخته شده خود را با مزد %۷ فاکتور کرده است.
۱۰ گرم ضرب در ۷% اجرت برابر است با ۰.۷ طلا
پس سازنده ما ۱۰.۷گرم طلا را برای مشتری خود فاکتور میکند.
در بهترین برنامه های طلا فروشی نیز از همین سیستم حسابداری طلافروشی استفاده می شود.
اجرت گرمی و اجرت درصدی حسابداری طلا فروشی
در حسابداری طلافروشی و در این روش، سازندگان طلا بنا بر شرایط بازار و نحوه تولید خود مزد خود را به دو قسمت تقسیم میکنند قسمت از آن را به صورت وجه رایج کشور با قانون اجرت هر گرم و قسمت از آن را با قانون اجرت درصدی محاسبه میکنند این روش نیازمند دقت بالا در ثبت است باعث اشتباه نشده و اختلاف حساب پیش نیاید.
مثال ثبت و فاکتور در حسابداری طلا فروشی
سازنده ما با مشتری خود توافق کرده است در ازای هر صد گرم کار هفت گرم طلا مزد دریافت کند بعلاوه ۱۰۰.۰۰۰ ریال اجرت هر گرم
سازنه ما ۱۰ گرم کالای ساخته شده خود را با مزد %۷ بعلاوه مزد هر گرم ۱۰۰.۰۰۰ ریال فاکتور کرده است.
۱۰ گرم ضرب در ۷% اجرت برابر است با ۰.۷ طلا
۱۰ گرم ضرب در ۱۰۰.۰۰۰ ریال اجرت هر گرم برابر است با ۱.۰۰۰.۰۰۰ ریال
پس سازنده ما ۱۰.۷گرم طلا با اجرت ۱.۰۰۰.۰۰۰ ریال را برای مشتری خود فاکتور میکند.
همانگونه که متوجه شده اید روش ها متفاوت و محاسبات گوناگون در حسابداری طلافروشی حتی حسابداران خبره را نیازمند کمک نرم افزار حسابداری طلا تمام عیار می کند.

جهت دانلود ویدئو و فیلم های آموزش حسابداری طلا فروشی و نرم افزارهای حسابداری طلا فروشی به وب سایت فروشگاه حسابداری اقتصاد قرن مراجعه نمایید…

بررسی همزمانی سیکل‌های نرخ ارز با قیمت نفت، قیمت طلا و ارزش سهام در ایران: الگوی مارکف-سوئیچینگ با ساختار مؤلفه‌ای

ارتباط و اثرگذاری بین بازارهای ارز، نفت، طلا و بورس موضوع مهمی است که همواره مورد توجه سیاستگذاران و محققان بوده است . نوسانات و روندهای بازارهای مربوطه در سال‌های اخیر در ایران اهمیت این بررسی را بیشتر می‌کند. از این رو، مقاله به بررسی و تحلیل سیکل‏ها در نرخ ارز، نفت، طلا و سهام با استفاده از الگو‏های مارکف-سوئیچینگ با ساختار مؤلفه‌ای می‌پردازد. سپس با بکارگیری شاخص ناپارامتریک به تعیین همبستگی میان سیکل‏های موردنظر در دوره زمانی فصل اول سال 1370 تا فصل دوم سال 1399 می‌پردازد. نتایج بیانگر آن‏است که میان نرخ ارز با طلا، نفت و سهام رابطه مثبت و موافق چرخه‏ای وجود دارد. نرخ ارز و طلا و همچنین نرخ ارز و نفت از منظر آماری به طور همزمان معنا‌دار و در رابطه با نرخ ارز و سهام بی‏معنا‏ است. علاوه بر این، ارتباط میان نرخ ارز و نفت (95%) بیشتر از نرخ ارز و طلا (84%) و نرخ ارز با سهام (81%) در دوره رونق است. در دوره رکود نیز ارتباط میان نرخ ارز و طلا (84%) بیشتر از نرخ ارز و نفت (20%) و نرخ ارز با سهام (20%) است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.24765775.1399.11.3.6.9

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Synchronization of Exchange Rate Cycles with Oil Price, Gold Price, and Stock Value in Iran: A Markov-Switching Model with Component Structure

نویسندگان ساختار بازار طلا [English]

• Yadolah Dadgar 1
• Fatemeh Fahimifar 2
• Rouhollah Nazari 3

1 Professor of Economics, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

3 Ph.D. Student in Economics, Faculty of Administrative Sciences and Economics, Ferdowsi University, Mashhad, Iran

The correlation between the price of the foreign exchange market, Oil and Gold, markets have ever been significant for both policymakers and economic researchers as well. Recent fluctuations of markets in question in Iran inspired us to develop this article. Therefore, it is investigating the trends and related cycles of above mentioned three markets. In other words, and by using Markov-switching models, it is analyzing the cycles in the foreign exchange market, oil, and gold markets. By the way, it is applying non-parametric models to determine the correlation between the very cycles from 1991: Q1-2020: Q2. The results suggest that there is a significant and positive relationship between exchange rates and gold price. The relationship of oil price and the exchange rate is significant and negative in Iran in the same period. The exchange rate and oil price (compared to the exchange rate and gold price) are much more at the same regime. In addition, the correlation between exchange rates and oil prices is stronger than that of exchange rates and gold prices in the same periods. By applying the results of this article, Iranian policymakers can predict the trends of cycles and hence design the proper policies to fix the current fluctuations. By so doing, they can resolve the recent macro instability in the Iranian economy.

کلیدواژه‌ها [English]

• Exchange Rate
• Oil Price
• Gold Price
• Stock Value
• Markov-Switching

مراجع

- Aloui, R., Ben Aïssa, M.S., & Nguyen, D.K. (2013). Conditional Dependence Structure between Oil Prices and Exchange Rates. Journal of International Money and Finance, 32 (2),719-738.

- Artis, M., Krolzig, H.M., & Toror, J. (2004). The European business cycle. Oxford Economic Papers, 56 (1), 1–44.

- Bazazan, F., Alinezhad Mehrabani, F., & Seydizad, M. (2009). Assessment of Long-run Relation Between Real Crude Oil Price and real Dollar Price, Jointly with: Seidizad M. and Alinejad F. 2009. Quarterly Energy Economics Review, 22, 93-117 (In Persian).

- Bénassy-Quéré, V., Mignon, A., & Penot, A. (2007). China and the relationship between the oil price and the dollar. Energy Policy, 35, 5795–5805.

- Chen, S.S., & Chen. H.C. (2007). Oil prices and real exchange rates. Energy Economics, 29 (3), 390-404.

- Chkir, I., Guesmi, K., Brayek, AB., & Naoui, K. (2020). Modelling the nonlinear relationship between oil prices, stock markets, and exchange rates in oil-exporting countries. International Business and Finance, 54, 101274.

- Ciner, C., Gurdgiev, C., & Lucey, B.M. (2013). Hedges and Safe Havens: An Examination of Stocks, Bonds, Gold, Oil And Exchange Rates. International Review of Financial Analysis, 29, 202–211.

- Dadgar, Y., & Nazari, R, (2019), Evaluating the trend of monetary and exchange rate variables in Iran with emphasis on structural Breaks, financial system Conference (in honor of Dr. Nazarpour), February 6, Mofid University of Qom (In Persian).

- Daei Karimzadeh, S., & Honarvar, N. (2017). Evaluation of the Long-Term Relationship Between Crude Oil Prices, Gold Prices, House Prices and Exchange Rate in Iran Using the Structural Vector Error Correction Approach. Journal of Energy Economics Review, 13 (53), 135-164 (In Persian).

- Doornik, J.A. (2013). Markov-switching model with component structure for US GNP. Economics Letters, 118, 265–268.

- Engemann, K.M., Kliesen, K. L., & Owyang, M. T. (2011). Do oil shocks drive business cycles? Macroeconomic Dynamics, 15, 498-517

- Eyvazlu, R., Bajalan, S., & Chaharrahi, M. (2018). Dynamic survey of the relationship between gold and crude oil’s price uncertainty with banks stock index-method of state space. Financial Engineering and Portfolio Management, 9(36), 31-49 (In Persian).

- Fallahi, F., Pourtaghi, H., & Rodriguez, G. (2012). The unemployment rate, unemployment volatility, and crime. International Journal of Social Economics, 39 (6), 440-448.

- Hamilton, J.D. (1989). A new approach to the economic analysis of nonstationary time series and the business cycle. Econometrica, 57 (2), 357–384.

- Hoshmand, M., & Fahimi Doab, R. (2010). The long-term Relationship Between the Real Price of crude oil and the real value of the US dollar. Financial Engineering and Portfolio Management, 4, 29-65 (In Persian).

- Hu, C., & Xiong, W. (2013). The information role of commodity futures prices. Princeton University press.

- Jain, A., & Biswal, P. C. (2016). Dynamic linkages among oil ساختار بازار طلا price, gold price, exchange rate, and stock market in India. Resources Policy, 49, 179-185.

- Jain, A., & Ghosh, S. (2013). Dynamics of global oil prices, exchange rate and precious metal prices in India. Resources Policy, 38, 88–93.

- Keshavarziyan, M., Zamani, M., & Panahinejad, H. (2011). Spilliver effect of US dollar exchange rate on crude oil price. Quarterly Energy Economics Review, 7(27), 131-154 (In Persian).

- Mahdavi, S., & Zhou, S. (1997). Gold and commodity prices as leading indicators of inflation: Test of long-run relationship and productive performance. Journal of Economics and Business, 49, 475-489.

- Miladifar, M., Mohamadi, T., & Akbari Moghadam, B. (2020). Investigating the Effect of Oil Price Shocks on Stock and Gold Prices During Periods of Decline and Increase in Oil Prices. Quarterly Energy Economics Review, 15 (63), 209-241 (In Persian).

- Mohammadi, T., & Fahimifar, F. (2020). Comparing the Performance of Different Methods of forecasting Producer Price Index in Iran. Journal of Economics and Modelling, 10(4), 151-175 (In Persian).

- Narayan, P.K., Narayan, S., & Prasad, A. (2008). Understanding the oil price-exchange rate nexus for the Fiji Islands. Energy Economics, 30, 2686–2696.

- Samadi, AH., Owjimehr, S., & Halafi, ZN. (2020). The cross-impact between financial markets, Covid-19 pandemic, and economic sanctions: The case of Iran. Journal of Policy Modeling (2020), 43 (1), 34-55 (In Persian).

- Sari R., Hammoudeh, S., & Soytas, U. (2010). Dynamics of oil price, precious metal prices, and exchange rate. Energy Economics, 32(2), 351-362.

- Shakibaei, A., Aflatooni, A., & Nikbakht, L. (2008). The Survey of Long-run Relationship between Oil Prices and Exchange Rates: The case of OPEC. Knowledge and Development, 15(25), 67-85 (In Persian).

- Singhal, S., Choudhary, S., & Biswal, P.C. (2019). Return and volatility linkages among international crude oil price, gold price, exchange rate and stock markets. Resources Policy, 60, 255–261.

- Soytas U., Sari, R., Hammoudeh, Sh., & Hacihasanoglu, E. (2009). World oil prices, precious metal prices and macroeconomy in Turkey. Energy Policy, 37(12), 5557-5566.

- Wu C., Chung, H., & Chang, Y-H. (2012). The economic value of co-movement between oil price and exchange rate. Energy Economics, 34, 270–282.

- Yazdani, M, & Zare, Q.S. (2016). Investigating Effect of Exchange Rate Shocks on Inflation in Iranian Economy during Seasonal Period 2000-2012. Quarterly Journal of Applied Economic Studies in Iran, 17(5), 171-197 (In Persian).

- Yazdani, M. & Pirpour, H. (2016).The Determinants of Export of Technical and Engineering Services in Iran: Seasonal Co-integration Approach.Quarterly Journal of Quantitative Economics, 12(4), 91-118 (In Persian).

- Yusupov, G., & Wenjia, D. (2010). Long Run Relationships between Base Metals, Gold and Oil. Lund University, press.

- Zhang, Y-J., Fan,Y., Tsai, H-T., & Wei, Y-M. (2008). Spillover effect of US dollar exchange rate on oil prices. Journal of Policy Modeling, 30, 973–991.

- Zobeiri, H. (2017). Investigation the Effect of Exchange rate Gap of Official and Parallel Market on Inflation in Iran (Structural Time Series Approach). Journal of Economic Modeling Research, 7 (26), 167-192 (In Persian).

پیش‌بینی مسیر «ارز» از نگاه ۷ کارشناس اقتصادی

نابسامانی قیمت ارز همواره از دولت سازندگی تاکنون در تمام دولت ها، به عنوان یکی از بحران های جدی اقتصاد ایران نمود داشته است. چنانکه امروز دکتر محمد خوش چهره در خبرآنلاین بر آن تاکید کرده که : « ۹۵ درصد ارز در ایران از طریق دولت به اقتصاد تزریق می‌شود. این ساختار ارزی طبیعتا سبب شده که دولت‌ها بعضا به غلط خواسته اند ضعف‌ و اشتباهات مدیریتی خود را با افزایش قیمت ارز جبران نمایند و لذا در مقاطعی به صورت شوک‌های ویرانگر ارزی بود جبران نمایند. »

در این مجال مروری داشته ایم بر یادداشت های کارشناسان عضو گروه نخبگان خبرآنلاین تا با نظرات و پیش بینی های آنان درباره مسیر ارز آشنا شویم.

این یادداشت ها عبارتند از :

محمد خوش‌چهره، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران نوشت: تجربه ناگوار مدیریت ارز در ایران

علی سرزعیم، استادیار دانشگاه علامه طباطبایی نوشت: چند و چون طرح حذف ارز ۴۲۰۰

سیدحمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی ایران نوشت: بورس، ارز و کمی هم چین و دیگر هیچ

مهدی کرباسیان، معاون سابق وزیر صنعت، معدن و تجارت نوشت: کمبود جدی درآمد ارزی نتیجه تحریم ها و عدم توافق

سعید اشتیاقی، عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران نوشت: دلائل افزایش نرخ ارز در کشور

بورس طلا و کالای دبی را بشناسیم

بورس طلا و کالای دبی به عنوان گنجینه ای از جوایز جهانی شناخته می شود اما شاید بهتر باشد نکات جالبی درباره این بورس پیشتاز در قیاس با بورس های جهان بدانیم.

▪ هدا عربشاهی، مترجم

به گزارش « کالاخبر »، بورس طلا و کالای دبی (DGCX) بورس قراردادهای مشتقه کالایی و مالی است که مقر اصلی آن در دبی در امارات‌متحده‌عربی قرار دارد. «دی‌جی‌سی‌ایکس» که متعلق به مرکز بین‌المللی چندکالایی دبی (دی‌ام‌سی‌سی) است فعالیتش را در نوامبر ۲۰۰۵ آغاز کرد و درحال حاضر ۲۶۷ عضو دارد.

سازمان اوراق بهادار و کالای امارات‌متحده‌عربی (اس‌سی‌ای) به‌عنوان عضوی از سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار (آیسکو) وظیفه تنظیم مقررات این بورس را به‌عهده دارد و شرکت تسویه وجوه کالای دبی (دی‌سی‌سی‌سی) زیر نظر بورس طلا و کالای دبی است.

بورس طلا و کالای دبی (دی‌جی‌سی‌ایکس) از زمان تاسیس موفق به کسب جوایز متعدد شده که می‌توان به جایزه نخست مدیریت رابطه و ساختار هزینه قراردادهای اختیار و آتی در سال ۲۰۰۸، جایزه بهترین بورس کالای جهان ساختار بازار طلا در سال ۲۰۱۲، جایزه بهترین قرارداد سال ۲۰۱۲ برای قرارداد معاملات اختیار روپیه هند، جایزه دوم سریع‌ترین بورس روبه‌رشد جهان در سال ۲۰۱۲، جایزه بهترین بورس کالای جهان در سال ۲۰۱۳، جایزه بورس نوظهور سال ۲۰۱۴، جایزه بورس منطقه‌ای سال ۲۰۱۶، جایزه آسیا در نوآورانه‌ترین قرارداد جدید در مقوله ارز در سال ۲۰۱۶، جایزه بهترین قرارداد مشتقه جدید سال ۲۰۱۷ برای قراردادهای آتی نفت خام دبی/هند، جایزه بهترین بورس سال ۲۰۱۷، جایزه جهانی ساختار بازار طلا بورس برای قراردادهای اختیار و آتی سال ۲۰۱۸، جایزه جهانی بورس سال ۲۰۱۹، جایزه بین‌المللی بورس سال ۲۰۱۹ در بخش قراردادهای آتی و اختیار خاورمیانه و آفریقا و جایزه بین‌المللی بورس سال ۲۰۲۰ در بخش قراردادهای آتی و اختیار خاورمیانه و آفریقا اشاره کرد.

ساختار تنظیم مقررات

بورس طلا و کالای دبی سازمانی خودتنظیم است که قوانین و مقررات خاص خودش را دارد و از سوی سازمان اوراق بهادار و کالای امارات (اس‌سی‌ای) که تنظیم‌کننده فدرال در امارات‌متحده‌عربی است تنظیم می‌شود. اس‌سی‌ای در سال ۲۰۰۰ و مطابق با قانون شماره ۴ فدرال به‌عنوان مرجعی عمومی که از قدرت نظارتی و اجرایی لازم برای انجام وظایفش برخوردار است تأسیس شد و درحال‌حاضر مرجع نظارتی بازار اوراق بهادار و بازارهای کالا در امارات‌متحده‌عربی است. هدف اساسی اس‌سی‌ای این است که با ایجاد مبنایی برای معاملات سالم و عادلانه بین سرمایه‌گذاران مختلف، فرصت سرمایه‌گذاری در کالاها را به شیوه‌ای که در خدمت منافع اقتصاد ملی باشد، فراهم کند. اس‌سی‌ای یکی از اعضای عادی آیسکو است و برای افزایش همکاری و به اشتراک‌گذاری اطلاعات، یادداشت تفاهم چندجانبه اس‌سی‌ای با آیسکو امضا شد.

بورس طلا و کالای دبی (دی‌جی‌سی‌ایکس) از سوی سازمان امور خدمات مالی دبی (دی‌اف‌اس‌ای) به رسمیت شناخته شده و به شرکت‌های مستقر در مرکز بین‌المللی مالی دبی که دارای مجوز دی‌اف‌اس‌ای هستند اجازه میدهد در بورس عضو شوند. براساس بخش ۱۲۷(ای) مقررات خدمات مالی و بازارها، شرکت‌ها و موسسه های مالی مستقر در بورس مجازند به کارگزار تبدیل شوند.

اداره پولی سنگاپور (MAS) به‌عنوان اپراتور بازار به‌رسمیت‌شناخته‌شده، اعضای بورس طلا و کالای دبی را تحت قانون اوراق بهادار و آتی تایید می‌کند. به‌این‌ترتیب، دی‌جی‌سی‌ایکس می‌تواند عضویت بورس را به کارگزاران مقیم سنگاپور اعطا کند. اعضای کارگزاران مستقر در سنگاپور، فقط به سرمایه‌گذاران حرفه‌ای اجازه می‌دهند در بازار دی‌جی‌سی‌ایکس معاملات خودشان را انجام دهند.

اعضای بورس طلا ساختار بازار طلا و کالای دبی

بیش‌از ۸۰ درصد از ۲۶۷ نفر اعضای فعلی بورس طلا و کالای دبی از خاورمیانه و شبه‌قاره هند و مابقی از ایالات متحده و اروپا هستند. به‌طورکلی، اعضای این بورس از مراکز مالی متعدد به‌ویژه، لندن، شیکاگو، اوکلند، بمبئی و کراچی فعالیت می‌کنند. ساختار عضویت در دی‌جی‌سی‌ایکس براساس نیازهای مشارکت‌کننده به دسته‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌شود که عبارت‌اند از:

عضویت کارگزار

اعضای کارگزار حق دارند روی تمام محصولاتی که بورس طلا و کالای دبی فهرست‌بندی کرده است به‌صورت اختصاصی یا از طرف مشتریان معامله کنند. اعضای کارگزار باید حداقلِ «خالص دارایی‌ها مشهود جاری» (NCTA) را که بورس میزان آن را تعیین کرده، در اختیار داشته باشد و با مجموعه جامع از الزام های نظارتی که در آیین‌نامه دی‌جی‌سی‌ایکس مشخص‌شده است، همسو باشند. اعضای کارگزاری اجازه ارائه پیشنهاد معامله از طرف مشتریان را دارند و مشمول مقررات قانونی خواهند بود، اما باید مجوزهای لازم را از سازمان اوراق بهادار و کالای امارات متحده عربی (SCA) دریافت کنند.

پس از پذیرش موقت برای عضویت کارگزار، بورس از طرف متقاضی، مدارک لازم را به اس‌سی‌ای ارسال می‌کند. متقاضیان عضویت کارگزاری که خارج از امارات متحده عربی ثبت شده‌اند، ملزم به ارائه جزئیات مربوط به ترتیبات نظارتی هستند که در حوزه قضایی کشور خودشان مشمول آن می‌شوند. هزینه پذیرش برای عضویت کارگزار ۱۵۰ هزار دلار آمریکا است. پیش از آنکه متقاضی به‌عنوان عضو کارگزار تایید شود، بورس بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد و برای مثال، منابع مالی متقاضی را ارزیابی می‌کند.

عضویت تجاری

اعضای تجاری فقط حق تجارت روی کل محصول هایی را دارند که در دی‌جی‌سی‌ایکس فهرست شده‌اند. اعضای تجاری باید حداقلِ «خالص دارایی‌های مشهود جاری» را که بورس میزان آن را تعیین کرده، در اختیار داشته باشند. هزینه پذیرش برای عضویت تجاری ۶۰ هزار دلار آمریکا است.

جدول حداقل «خالص دارایی مشهود جاری» برای عضویت در بورس طلا و کالای دبی

شرکت تسویه وجوه کالاهای دبی

شرکت تسویه وجوه کالاهای دبی (DCCC) یک شرکت طرف‌ معامله مرکزی است که خدمات تسویه وجوه را به بورس طلا و کالا دبی ارائه می‌دهد. دی‌سی‌سی‌دی شرکت تابعه کاملا متعلق به دی‌جی‌سی‌ایکس است که زیر نظر مرکز چند کالایی دبی (DMCC) قرار دارد.

شرکت تسویه وجوه تنها شرکت طرف‌ معامله مرکزی (CCP) در منطقه است که به‌عنوان شرکت طرف معامله ‌مرکزی کشور ثالث از سوی سازمان اوراق بهادار و بازارهای اروپا (ESMA) مجوز فعالیت گرفته و خدمات تسویه وجوه را در طیف گسترده‌ای از طبقات دارایی ارائه می‌دهد که از آن‌جمله می‌توان به تسویه وجوه فلزات اساسی و گران‌بها، هیدروکربن‌ها، ارزها و سهام اشاره کرد.

سازمان اوراق بهادار و کالای امارات وظیفه تنظیم شرکت تسویه وجوه را هم به‌عهده دارد. این شرکت مُجاز است تمام فعالیت‌های تسویه وجوه معاملات انجام‌شده در بورس طلا و کالای دبی را که در موسسه های مستقر در مرکز مالی بین‌المللی دبی و اداره خدمات مالی دبی تنظیم می‌شوند، انجام دهد.

با نگاهی اجمالی می‌توان عملکرد شرکت تسویه وجوه کالاهای دبی را این‌گونه دسته‌بندی کرد:

قراردادهایی به ارزش ۸۷۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ با بیش از ۷/۵ تریلیون دلار از زمان آغاز فعالیت تاکنون

محصولات تحویل‌شده تاکنون- یورو، پوند انگلیس، ین ژاپن، دلار کانادا، دلار استرالیا، فرانک سوئیس و طلا

تحویل دو هزار و ۱۴۸ کیلوگرم طلای فیزیکی به ارزش ۸۷ میلیون دلار از زمان راه‌اندازی قراردادهای طلای اسپات در بورس طلا و کالای دبی در سال ۲۰۱۶

۶۷۴ میلیون دلار تسویه وجوه صندوق بازار به بازار (MTM) در سال ۲۰۱۹ (متوسط روزانه ۲/۶ میلیون دلار)

متوسط وثیقه تحت مدیریت ۱۳۹ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹

متوسط سود باز بیش از ۳۲۴ هزار قرارداد، به ارزش ۴/۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹

از منظر فناوری‌هایی که این شرکت برای رسیدگی به امور تسویه وجوه معاملات ساختار بازار طلا به‌کار می‌برد باید گفت که سامانه‌ نرم‌افزاری شرکت تسویه وجوه کالاهای دبی عملکرد تقریبا تسویه را فوری همراه با قابلیت‌های مدیریت ریسک قوی ارائه می‌کند و فعالان بازار را قادر می‌کند با اطمینان خاطر معامله کنند و بدانند تمام معاملات مطابق با استانداردهای صنعت تسویه وجوه، مارجین و تسویه می‌شود. در این سامانه این امکانات به اعضا ارائه می‌شود:

عملیات چند دارایی، چند ارزی و تسهیلات تسویه

قابلیت تطبیق سرعت بالا و تاخیر کم

پلتفرمِ افزوده و مقیاس‌پذیر

قابلیت‌های مدیریت ریسک و نظارت در زمان واقعی

قابلیت‌های پیشرفته تسویه وجوه در سطح جهانی

قابلیت معامله و تسویه در ۲۴ ساعت شبانه‌روز

دسترسی به شبکه با تاخیر کم

ارائه بازار ایده‌آل برای گروه‌های خرده‌فروشی، سازمانی و معاملات پُربَسامد

محصول‌ ها

محصول‌ هایی که در بورس طلا و کالای دبی عرضه می ‌شود معاملات اختیار و آتی ارزها، فلزات شامل طلا، نقره و مس و هیدروکربن‌ها شامل نفت خام و معاملات آتی سهام را شامل می‌شود. سبد قراردادهای آتی ارز در دی‌جی‌سی‌ایکس قراردادهای دلار استرالیا/دلار آمریکا، دلار کانادا/دلار آمریکا، فرانک سوییس/ دلار آمریکا و همچنین قراردادهای آتی یورو، پوند انگلستان، ین ژاپن و روپیه هند و به‌تازگی روپیه پاکستان را شامل می‌شود. از جمله معاملاتی که در مقوله فلزات در این بورس انجام می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

قرارداد آتی طلا: بورس طلا و کالای دبی قرارداد آتی طلا را برای سرمایه‌گذاران، دلالان و تامین‌کنندگان که براساس معیار بین‌المللی قیمت‌گذاری فراهم می‌کند. قرارداد آتی طلا نخستین قراردادی بود که در سال ۲۰۰۵ روی پلتفرم دی‌جی‌سی‌ایکس راه‌اندازی و از آن‌زمان تاکنون بیش از ۵/۴ میلیون لات از این فلز گران‌بها معامله شد. اندازه هر قرارداد یک کیلوگرم (۳۲ اونس تراوا) و حداکثر سفارش تا ۲۰۰ لات است.

قرارداد کوانتوی آتی طلای هند: هند به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور واردکننده طلا در جهان شناخته شده است. عشق به طلا در هند به هزاره‌های قبل بازمی‌گردد و برآورد می‌شود خانواده‌های هندی در مجموع ۲۲ هزار تن ذخیره طلا داشته باشند. از این رو، در هند بازار نقدی طلا به‌خوبی توسعه یافته است. قرارداد آتی کوانتوی طلا در پلتفرم دی‌جی‌سی‌ایکس، مسیر کشف قیمت و تجارت طلای معامله‌شده در هند را فراهم می‌کند. کوانتوی آتی، نوعی قرارداد مشتقه نقدی تسویه شده است که در آن محصول مورد معامله براساس ارز خارجی قیمت‌گذاری شده اما به ارز داخلی تسویه می‌شود. اندازه هر قرارداد یک لات و حداکثر سفارش آن ۲۰۰ لات است.

طلای شریعت: قرارداد طلای اسپات بورس طلا و کالای دبی منطبق با اصول شریعت اسلامی برای مالکیت طلا انجام می‌شود. طلا نسبت به سایر محصول های عمده اسلامی موجود در بازار از جمله شاخص‌های سهام و شاخص تکافل (مقایسه بیمه اسلامی)، نوسان های کمتری دارد. بنابراین، معاملات طلای شریعت، فرصتی را برای صندوق‌های اسلامی و سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند با سرمایه‌گذاری در طلا، سبد سهام خودشان را به‌طور موثر متنوع کنند. اندازه هر قرارداد یک کیلوگرم (۳۲ اونس تراوا) و حداکثر سفارش تا ۲۰۰ لات است.

قرارداد آتی روزانه طلا: دی‌جی‌سی‌ایکس در تلاش برای افزودن قرارداد جدیدی به قراردادهای آتی فلزات گران‌بهای خود است. قرارداد آتی روزانه طلا به سرمایه‌گذارانی که به‌دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری کارآمد هستند و می‌خواهند سبد خودشان را متنوع‌تر کنند، ارائه می‌شود. اندازه هر قرارداد ۱۲/۵ کیلوگرم (۴۰۰ اونس تراوا) و حداکثر سفارش تا ۲۰۰ لات است.

قرارداد آتی نقره: نقره را معمولا طلای فقرا می‌نامند. فلز نرم، سفید و براقی که دارای بالاترین رسانایی الکتریکی، هدایت حرارتی و بازتاب‌پذیری نسبت به سایر فلزات است. این فلز به‌طور طبیعی به‌صورت خالص و آزاد (نقره بومی) و به‌صورت آلیاژ با طلا و سایر فلزات وجود دارد. نقره بیشتر به‌عنوان محصول فرعی پالایش مس، طلا، سرب و روی تولید می‌شود. این فلز برای هزاران سال در ساخت زیورآلات و ظروف، تجارت ساختار بازار طلا و به‌عنوان پایه بسیاری از نظام‌های پولی مورد استفاده قرار گرفته است. ارزش آن به‌عنوان یک فلز گران‌بها مدت‌های طولانی پس از طلا در رده دوم قرار داشت. قرارداد آتی نقره دومین قراردادی بود که روی پلتفرم بورس طلا و کالای دبی راه‌اندازی شد. این قرارداد، قیمت‌گذاری بر مبنای معیار بین‌المللی را برای سرمایه‌گذاران، دلالان و تامین‌کنندگان ارائه می‌دهد. اندازه هر قرارداد ۳۱ کیلوگرم (هزار اونس تراوا) و حداکثر سفارش تا ۲۰۰ لات است.

قرارداد آتی مس: مس عنصر فلزی چکش‌خوار، انعطاف‌پذیر و دارای رنگ مشخص قهوه‌ای مایل به قرمز است و در مقادیر زیاد به‌عنوان رسانای الکتریکی و در ساخت آلیاژها به‌صورت برنج و برنز استفاده می‌شود. مس به‌صورت خالص در طبیعت یافت می‌شود و این منبع، نخستین فلزی بود که انسان حدود ۸ هزار سال پیش‌ از میلاد از آن استفاده کرد و نخستین فلزی بود که حدود ۵ هزار سال پیش‌ از میلاد سنگ معدن آن ذوب، حدود ۴ هزار سال پیش‌ از میلاد برای شکل‌گیری در قالب ریخته و حدود ۳۵۰۰ سال پیش‌ازمیلاد به‌صورت هدفمند با فلز قلع ترکیب شد تا آلیاژ برنز را بسازد. قرارداد مس روی پلتفرم بورس طلا و کالای دبی براساس معیار بین‌المللی قیمت‌گذاری می‌شود. اندازه هر قرارداد ۵ تن در سیستم متریک است و حداکثر اندازه سفارش می‌تواند تا ۲۰۰ لات برسد.

انواع بازارهای مالی، شناخت و کارکردهای آن

ممکن است با شنیدن نام بازار، ذهنتان به سمت مکان‌هایی برود که برای معامله باید در آن حضور داشته باشید تا بتوانید چیزی را مبادله کنید. از بازار تره‌بار گرفته تا بازار سکه و طلا. در ادامه قصد معرفی بازارهایی را داریم که برای خرید و فروش در آن، نیازی به حضور فیزیکی نیست.

بازارهای مالی چه هستند؟

بازارهای مالی (Financial Markets) بازارهایی هستند که در آن‌ها معامله‌گران، دست به خرید و فروش دارایی‌های مالی می‌زنند. دارایی‌هایی نظیر اوراق‌بهادار، طلا، سهام، کالا و. در این بازارها معامله می‌شوند. قیمت معاملات در این بازارها بر اساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.

بازارهای مالی، یک سیستم باز و منظم ایجاد می‌کنند، تا شرکت‌ها بتوانند به سرمایه مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. این بازارها برای عملکرد صحیح اقتصادهای سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. به‌طور کلی بازارهای مالی شرایطی را ایجاد می‌کنند تا بین افراد با مازاد منابع و کسانی که با کمبود منابع مالی مواجه هستند، یک ارتباطی شکل گیرد.

زمانی که حرف از بازارهای مالی می‌شود، بیشتر افراد ذهنشان تنها به‌سمت بورس اوراق بهادار متمایل می‌شود. در حالی که بازارهای مالی مختلف، با اهداف متفاوتی وجود دارد که اکثر افراد با آن‌ها آشنا نیستند. بازارهایی مانند بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و. نمونه‌ای از این بازارها هستند. در این مقاله سعی بر آن است که شما را با برخی از این بازارها آشنا کنیم.

کارکردهای بازار مالی

یکی از کارکردهای بازارهای مالی قیمت‌یابی (Price Discovery process) است. یعنی با توجه به اطلاعاتی که در بازار وجود دارد و بر‌اساس قیمت عرضه و تقاضای موجود، قیمت اوراق بهادار تعیین می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد، قیمت اوراق بهادار صحیح‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد قیمت اوراق بهادار درست‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود. علاوه‌بر کارایی بازار، هر‌چه شرایط رقابت کامل در بازار بیشتر فراهم باشد (یعنی تمامی اطلاعات در دسترس عموم قرار داشته باشند و تعداد زیادی معامله‌گر در بازار حضور داشته باشند) قیمت اوراق بهادار بهتر و نزدیک‌تر به قیمت واقعی آن مشخص می‌شوند.

کمک به فرآیند تشکیل و تخصیص سرمایه از دیگر مزایای این بازارها هستند. بازارهای مالی منجر‌به انتقال پول‌های اضافی و بلا‌استفاده سرمایه‌گذاران خرد و کلان به بخش‌هایی از صنایع و خدمات که مستعد رشد هستند و یک مزیت نسبی نسبت به دیگر صنایع دارند، می‌شوند. همچنین این بازار باعث می‌شود که ریسک، بین متقاضیان و دارندگان وجوه تقسیم شود.

در شکل زیر طبقه‌بندی‌های مختلف از بازار‌های مالی را می‌بینید.

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی را می‌توان بر‌اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری آن‌ها به چهار طبقه دسته‌بندی کرد.

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند.

بازار بدهی

بازار بدهی، بازاری است که در آن مطالبات ثابت یا ابزارهای بدهی مثل اوراق قرضه معامله می‌شوند.

بازار سهام

بازاری است که در آن سرمایه‌گذاران به مبادله سهام می‌پردازند.

بازار مالی بر‌اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر‌اساس سر‌رسید ابزار قابل معامله به دو دسته بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند.

بازار پول (Money Market)

بازار پول، بازاری است که در آن اوراق بهادار با سررسید کمتر از یک سال معامله می‌شوند. در این بازار سرعت نقد‌شوندگی بسیار بالا است. نرخ بهره در بازار پول متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق بهادار است. یعنی هر‌چه مدت زمان نگهداری اوراق بهادار بیشتر باشد، نرخ بهره هم افزایش پیدا می‌کند. نرخ بهره بازار پول به دلیل کوتاه‌تر بودن مدت زمان سررسید، کمتر از نرخ بهره بازار سرمایه است. همچنین در این بازار ریسک عدم پرداخت پایین است.

اوراقی مانند اوراق خزانه (اوراق بهادار کوتاه‌مدت با سررسید 3 ماه تا یک سال) و اوراق تجاری شرکت‌ها (اوراق با سررسید 270 روز یا کمتر)، نمونه‌ای از اوراق قابل معامله در بازار پول هستند. از نهادهای مالی مختلف این بازار می‌توان بانک‌های تجاری و واسطه‌های مالی و. را نام برد. برای آشنایی بیشتر با نهادهای مالی می‌توانید به مقاله آشنایی با نهادهای مالی مراجعه کنید.

بازار سرمایه (Capital Market)

در بازار سرمایه اوراق بهادار با سر‌رسید بیشتر از یک ‌سال مورد معامله قرار می‌گیرند. اوراقی نظیر اوراق قرضه بلند‌مدت و سهام از جمله اوراق قابل معامله در این بازار هستند. به‌طور کلی این بازار هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند.

بازار سرمایه ابزارهای قابل معامله در خود را از لحاظ چرخه عمرشان در دو بازار مختلف در خود جای داده است.

بازار اولیه (Primary Market)

بازار اولیه، بازاری است که اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت که تشکیل سرمایه در بازار اولیه اتفاق می‌افتد.

بازار ثانویه (Secondary Market)

بعد از این‌که اوراق بهادار برای اولین بار (مثل عرضه‌های اولیه) در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفتند، وارد بازار ثانویه می‌شوند. بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌آورد تا اوراقی که قبلا در بازار اولیه معامله شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و دارندگان آن‌ها نگرانی از جهت خرید یا فروش اوراق نداشته باشند.تعداد دفعات انجام معامله در بازار ثانویه محدودیتی ندارد. بازار بورس نمونه‌ای از بازارهای ثانویه سازمان‌یافته است.

قیمت اوراق بهادار (مثل سهام) در بازار ثانویه، عملکرد مدیریت شرکت را نشان می‌دهد. اگر قیمت سهامی بالا رود، نشانگر عملکرد خوب واحد مدیریت است که در نهایت منجر‌به افزایش سرمایه و ثروت سهامدارانش می‌شود.

بازار ثانویه می‌تواند به شکل‌های زیر نیز وجود داشته باشد.

بازار مذاکره یا حراج (Auction Market)

در این بازار خریداران و فروشندگان و یا کارگزاران آن‌ها به‌طور مستقیم با هم معامله می‌کنند. معامله زمانی در این بازار انجام می‌شود که بالاترین قیمتی که برای خرید سهم پیشنهاد شده با پایین‌ترین قیمتی که یک شخص حاضر است سهام خود را به‌ فروش برساند، برابر باشند.

بازار کارگزاری (Broker Market)

اگر به تعداد کافی خریدار و فروشنده در بازار مزایده وجود نداشته باشد، معامله‌گران به یک کارگزار مراجعه می‌کنند. کارگزار با دریافت حق کمیسیون، طرف معامله‌ای که حاضر به خرید یا فروش سهامش متناسب با شرایط شما باشد را پیدا می‌کند و از این طریق معامله انجام می‌شود.

بازار دلالی (Dealer Market)

افرادی در بازار وجود دارند که حاضر به پذیرش ریسک ناشی از نوسانات قیمت‌ها هستند. این افراد از تغییرات قیمت در بازار استفاده می‌کنند. نوسان‌گیر‌ها را می‌توان از جمله فعالان این بازار دانست.

بازارهای مالی بر‌اساس ساختار سازمانی

همان‌طور که در جدول بالا می‌بینید. بازارهای مالی از لحاظ قانون‌مندی، نظم و ساختار سازمانی به چهار دسته تقسیم می‌شوند.

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که شامل تسهیلات فیزیکی مشهود است. قوانین و شرایط سخت‌گیرانه‌ای برای شرکت‌هایی که وارد بورس می‌شوند اعمال می‌شود. این شرکت‌ها از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و. بررسی می‌شوند. به‌طور کلی ریسک شرکت‌های فعال در بورس کمتر از سایر بازارها نظیر فرابورس است. عمده‌ترین اعضای فعال در بورس ایران، عبارت‌اند از: کارگزاران، معامله‌گران و بازارسازان

به این بازار، بازار اول نیز گفته می‌شود و معاملات مربوط به شرکت‌های بورسی در آن انجام می‌شود.

بازار خارج از بورس (Over The Counter)

بازار خارج از بورس (OTC) که به آن بازار مبتنی بر چانه‌زنی نیز می‌گویند، بازاری است که در آن معامله بر روی اوراق بهادار شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته نشده‌اند انجام می‌شود. این بازار دارای یک مکان فیزیکی نیست و شرایط آسان‌تری برای ورود به آن نسبت به بازارهای رسمی وجود دارد.

در ایران بازار فرابورس معادل بازار خارج از بورس است و تنها تفاوتی که در آن‌ها وجود دارد این است که بازار فرابورس دارای یک مکان فیزیکی است. به این بازار می‌توان بازار دوم نیز گفت.

بازار سوم

شامل کلیه بازارهای خارج از بورس است. در این بازار کلیه اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس، در خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. معمولا سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری در این بازار به معامله اوراق بهادار می‌پردازند. یکی از دلایل این کار می‌تواند به خاطر حق کمیسیون و کارمزد کمتری که این بازار دارد، باشد.

بازار چهارم

در بازار چهارم معمولا سازمان‌هایی که قصد انجام معاملات خیلی بزرگ دارند، فعالیت می‌کنند. در این بازار برای این‌که کارمزدی پرداخت نشود، طرفین معمولا به‌طور مستقیم و بدون دخالت کارگزار دست به معامله می‌زنند. نوعی سیستم کامپیوتری وجود دارد که موسسات با استفاده از آن می‌توانند مقادیر زیادی از اوراق بهادار و یا سهام را بدون وجود هیچ واسطه‌ای خرید و فروش کنند. معمولا معاملات عمده و بلوکی در این بازار انجام می‌شود.

بازارهای مالی بر‌اساس زمان واگذاری

در آخرین تقسیم‌بندی می‌توان بازار را از نظر زمان واگذاری به دو دسته بازار آتی و بازار نقدی تقسیم‌بندی کرد.

بازار آتی (future market)

بازاری است که اوراق مشتقه در آن مورد معامله قرار می‌گیرند. به‌همین دلیل به این بازار، بازار اوراق مشتقه نیز می‌گویند. اوراق مشتقه، قراردادی است که طی آن دارنده‌اش را موظف یا مختار می‌کند تا در یک تاریخ معین در آینده، دارایی را بخرد و یا بفروشد. قراردادهای مالی و اختیار معامله از اوراق مشتقه هستند که در مقالات بعد راجع‌به آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

بازار نقدی (Spot market)

بازاری است که در آن به محض انجام شدن معامله، تمام مبادلات مالی نیز در همان لحظه اتفاق می‌افتد. یعنی به طور آنی پس از پرداخت مبلغ توسط خریدار، مالکیت آن کالا یا اوراق‌بهادار به خریدار منتقل می‌شود.

بورس کالای ایران

علاوه‌بر بورس اوراق بهادار، بورس کالا نیز در ایران وجود. در بورس کالای ایران، محصولاتی نظیر زعفران، زیره سبز و پسته معامله می‌شوند. این معاملات به‌صورت قرار داد آتی بسته می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت بازار آتی یکی از بخش‌های بورس کالا است. قرار داد آتیِ کالا به این صورت است که دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) قراردادی تنظیم می‌کنند که طی آن یک کالای خاص، با قیمتی مشخص، در تاریخ معینی در آینده، توسط فروشنده در اختیار خریدار قرار بگیرد. با استفاده از این قرار داد می‌توان ریسک تغییرات قیمت انواع کالا‌ها را پوشش داد.

خرید طلا در بورس کالا

اختصاص بخشی از سپرده‌ی خود به طلا، می‌تواند ریسک سبد سرمایه‌گذاری (پرتفوی) شما را کاهش بدهد. با خرید طلا به این صورت و نه به صورت حضوری، ریسک خرید و نگهداری طلا به حداقل می‌رسد. برای خرید طلا در بورس از سه روش می‌توان استفاده کرد. یکی از این روش‌ها استفاده از صندوق‌های طلا است. علاوه بر آن از طریق گواهی سپرده سکه طلا نیز می‌توان اقدام به خرید طلا کرد. برای خرید شمش طلا می‌توان به بازار فیزیکی بورس کالا مراجعه کرد. در مقالات آینده راجع‌به بورس کالای ایران و خرید طلا و شمش، توضیح داده خواهد شد.