پیش بینی بازار به کمک RSI

خرید بیت کوین در پایین تر سطح به کمک شاخص RSI

اندیکاتور CCI چیست؟

تحلیل تکنیکال، محبوبیت بسیار زیادی در میان سرمایه‌گذاران بورس دارد. اندیکاتور CCI از جمله ابزارهای تحلیل تکنیکال است که اطلاعات مهمی را در اختیار فعالان بازار سرمایه قرار می‌دهد.

اختصاصی آگاه پرس – در ادامه سلسله یادداشت های «سواد بورسی»، در این یادداشت کوتاه به «اندیکاتور CCI چیست؟» می پردازیم.

اندیکاتور CCI، حدود ۴۰ سال پیش توسط یک معامله‌گر کالا به نام «دانلد لمبرت» به وجود آمد. این اندیکاتور از خانواده «اسیلاتورها» است و با استفاده از آن می‌توان رفتار قیمت سهم را در بازار شناسایی کرد.
اسیلاتور نوعی از اندیکاتور است که در آن یک محدوده با استفاده از دو کران بالا و پایین نمودار تشکیل می‌شود و با استفاده از رسم یک خط روند در این محدوده، نوسان قیمت ها را تشخیص می‌دهند.
فعالان بازار سرمایه با استفاده از این اندیکاتور متوجه می‌شوند که یک سهم، با قیمتی بیش‌تر یا کم‌تر از ارزش واقعی آن در بازار معامله می‌شود. با رسم خط روند در اندیکاتور CCI می‌توان به راحتی سیگنال خرید و فروش دریافت کرد و همچنین واگرایی در این اندیکاتور، از قوی‌ترین سیگنال های بورسی بازار به شمار می‌رود.
این اندیکاتور مزایای زیادی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به تشخیص نقاط پیش بینی بازار به کمک RSI اشباع خرید و فروش در روند سهم، پیش‌بینی هر نوع تغییر جهت روند آن، دریافت سیگنال خرید و فروش با استفاده از ترسیم خطوط روند و بررسی شکست این خطوط در نمودار سهم اشاره کرد.
تاخیر در ارائه سیگنال در برخی موارد و امکان دخالت احساسات معامله گر نیز از معایب استفاده از این اندیکاتور به شمار می‌روند.

تفاوت RSI و CCI

اندیکاتور RSI نیز مانند CCI از خانواده اسیلاتورها است و از این اندیکاتور هم برای بررسی رفتار قیمت سهم استفاده می‌کنند. بسیاری از تحلیلگران بازار سرمایه استفاده از RSI را راحت‌تر و نتایج حاصل از آن را قابل اعتمادتر از اندیکاتور CCI می‌دانند.
نکته مهم اینکه استفاده از این اندیکاتور نباید تنها معیار شما برای بررسی رفتار قیمتی یک سهم در بازار سرمایه باشد و بهتر است برای بالا رفتن اعتبار تحلیل از ابزارهای دیگری نیز در کنار اندیکاتور CCI استفاده شود.
بنابراین CCI اندیکاتوری است که به فعالان بازار سرمایه برای پیش‌بینی تغییر جهت روند سهم کمک می‌کند. اما نباید از آن به عنوان تنها معیار تحلیل رفتار سهام استفاده کرد و بهتر است برای قابل اعتمادتر بودن تحلیل از دو یا چند ابزار به صورت همزمان استفاده شود.

اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI که مخفف Relative Strength Index می‌باشد با روابط ریاضی محاسبه می‌گردد که ذکر این روابط از حوصله این بحث خارج می‌باشد. در تنظیمات RSI نیز عموماً از تنظیم ١۴ روزه استفاده می‌شود. این اندیکاتور همواره بین دو سطح ٠ و ١٠٠ در حال نوسان می‌باشد.

1. اخطارهای خریدوفروش با کمک اندیکاتورRSI:

1. استفاده بر اساس اشباع خرید و فروش : در نقاطی که بیش ‌از اندازه خرید انجام شود، خط روند اندیکاتور به بالای سطح 70 وارد می شود و این ناحیه اشباع (اشباع خرید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌) است و همچنین زمانی که سطح 70 را به پایین قطع کند اقدام به فروش می‌کنیم و نیز منطقه اشباع فروش زیر عدد 30 است. (شکل 1)

شکل 1 : برخی از نقاط اشباع خرید و فروش اندیکاتور RSI در سهام شرکت گل گهر

1. استفاده برای شکست روند با به پایان رسیدن روند زودتر از نمودار قیمت:

اندیکاتور RSI می‌تواند در تشخیص تغییر روند و اخطارهای خریدوفروش دید بسیار خوبی به تحلیلگر بدهد به صورتی که در ابتدا با رسم خط روند بر روی اندیکاتور و رعایت برخوردهای لازم خط روند با اندیکاتور می‌تواند کمک در پیش‌بینی در مورد شکسته شدن خط روند و افزایش یا کاهش قیمت سهام را داشته باشد. ( شکل2)

شکل2: شکست خط روند در اندیکاتور RSI در سهام شرکت معدنی و صنعتی چادر ملو

اخطارهای خرید و فروش در اندیکاتور RSI نیز همانند اندیکاتور MACD از واگرایی‌ها و همگرایی‌ها با نمودار قیمت استفاده می‌شود (شکل3 – شکل4)

شکل3: واگرایی ها در اندیکاتور RSI و نمودار قیمت سهام شرکت گروه مپنا

شکل4: واگرایی در اندیکاتور RSI با نمودار قیمت در سهام شرکت گل گهر

1. تشکیل الگوها در قسمت اسیلاتور و معاملات بر اساس آن خصوصاً در منطقه اشباع خرید و اشباع فروش :

در تشکیل الگوها و تشخیص ادامه‌ی روند آن‌ها در قسمت اندیکاتور RSI بسیار می‌توان از این اندیکاتور بهره برد بدین‌صورت که در تشکیل الگوهای بازگشتی و الگوهای هارمونیک می‌توان قبل از کامل شدن الگو نوع الگو را تشخیص داد و نسبت به موقعیت اقدام به خریدوفروش کرد. (شکل5)

شکل 5 : تشکیل الگوی سقف دوقلو در نمودار قیمت و عدم تشکیل این الگو در اندیکاتور RSI در سهام شرکت ذوب آهن

1-4 در کدام یک از تصاویر ذیل واگرایی معمولی منفی مشاهده می‌شود ؟

4-2 در کدام یک از تصاویر ذیل اندیکاتور 8 بار خط اشباع خرید را قطع کرده است ؟

آموزش و معرفی بهترین ابزار تحلیل تکنیکال

تکنیکالیست یا تحلیلگر تکنیکال، با مشاهده روند قیمت‌ها در گذشته، به دنبال یافتن روند قیمت‌ها و پیش‌بینی آنها در آینده است. بسیاری از معامله‌گران در بورس اوراق بهادار برای کسب سود از طریق خرید و فروش سهام‌ شرکت‌ها، از تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند. مقالات و آموزش‌های متعددی در خصوص تحلیل تکنیکال در بآشگاه مشتریان کارگزاری آگاه منتشر کردیم، در این مطلب از بلاگ بآشگاه مشتریان کارگزاری آگاه قصد داریم ساختار و ترتیب یادگیری آنها و همچنین ابزارها و منابع تحلیل تکنیکال را خدمت شما ارائه کنیم، بنابراین تا انتها همراه ما باشید.

بسیاری از تحلیلگران تکنیکال رویکرد بالا به پایین را دارند که با تجزیه و تحلیل گسترده آغاز می‌شود. این دید گسترده سپس متمرکزتر می‌گردد. چنین رویکرد تحلیلی معمولا مستلزم ۳ قدم زیر است:

۱ – تحلیل گسترده بازار با استفاده از شاخص‌های کلی مانند شاخص کل بورس انجام می‌شود
۲ – چند بخش و صنعت‌ برای یافتن قوی‌ترین و ضعیف‌ترین صنعت تحلیل می‌شود
۳ – پس از تشخیص صنعت قوی و مناسب، سهام آن گروه تحلیل انجام می‌گیرد و قوی‌ترین و ضعیف‌ترین سهم‌ها در گروه‌ بدست می‌آید

زیبایی تحلیل تکنیکال در تطبیق‌پذیری آن است. به خاطر اینکه اصول تحلیل تکنیکال بصورت جهانی قابل اجراست، هر قدم ذکر شده در بالا می‌تواند با همان پس‌زمینه تئوری انجام شود.
لازم نیست یک مدرک در علم اقتصاد یا مدرک CPA داشته باشید تا بتوانید نمودار شاخص بورس را تحلیل کنید. تفاوتی ندارد نمودار ۲ روزه باشد یا ۲ ساله، نمودار سهام باشد، شاخص بورس یا نمودار یک کالا، اصول تحلیل تکنیکال مانند حمایت‌ها، مقاومت‌ها و روندها و سایر جنبه‌ها می‌تواند روی هر نموداری پیاده شود
با این توضیحات شاید تصور کنید تحلیل تکنیکال آساناست، اما چنین نیست. موفقیت در این تحلیل نیازمند تحقیق و مطالعه جدی، تعهد و یک ذهن باز پیش بینی بازار به کمک RSI است.

تاریخچه و اصول تحلیل تکنیکال

در مطلبی تحت عنوان “اصول تحلیل تکنیکال: تاریخچه و نظریه‌های آن” به بررسی نظریات و برخی افراد پرداختیم که از ابتدای تحلیل تکنیکال در رشد و توسعه آن نقش مهمی داشته‌اند.

از جمله این افراد که خدمات شایانی به تحلیل تکنیکال رساندند:

«چارلز داو» با نظریه مشهور «داو»
«رالف نلسون الیوت» با پیش بینی بازار به کمک RSI تئوری «امواج الیوت»
«ویلیام دلبرت گن» با نظریه «الگوی گن»
«لئوناردو فیبوناچی» با نظریه «اعداد فیبوناچی»
«آلن هال اندرو» با نظریه «چنگال اندرو»

همچنین در این مطلب انواع نمودارها، تایم‌فریم و خطوط روند توضیح داده شد

ابزارهای تحلیل تکنیکال کلاسیک

در این مطلب با عمق بیشتری به بررسی انواع نمودارها پرداختیم و رایج‌ترین نوع نمودار را معرفی کردیم. سپس خط روندها بطور جامع آموزش داده شد و نقاط و سطوح حمایت و مقاومت را بررسی نمودیم.

کلیات ابزارهای تحلیل تکنیکال

الگوهای قیمتی، اسیلاتور و اندیکاتور، الگوهای شمعی یا کندل استیک، الگوهای هارمونیک، پرایس اکشن، خطوط فیبوناچی و امواج الیوت از مواردی بود که در مطلب “کلیات ابزارهای تحلیل تکنیکال” بررسی شد

الگوهای قیمتی در تحلیل تکنیکال کلاسیک

ده‌ها و صدها هزار معامله‌گر با استدلال‌ها و دلایل مختلف در بورس بصورت روزانه اوراق بهادار را خرید و فروش می‌کنند. امید به کسب سود، ترس از زیان، جلو افتادن از تورم، رسیدن قیمت سهم به هدف، رسیدن قیمت به حدضرر و توصیه مشاور سرمایه‌گذاری از جمله دلایل معامله‌گران برای انجام یک معامله در بازار است.

سعی در تشخیص ده‌ها و صدها دلایل احتمالی که معاملات با توجه به آن صورت می‌گیرد، فرایندی بسیار مشکل است. اینجاست که الگوهای قیمتی به کمک ما می‌آیند و از خرید و فروش‌هایی که در بازار انجام می‌گیرد تصویری برای تحلیل به ما ارائه می‌دهند تا از طریق آن بتوانیم نبرد بین خریداران و فروشندگان را تحلیل کنیم و تصمیم درست را بگیریم.

آشنایی با الگوهای هارمونیک

الگوهای تکرار شونده یا هارمونیک که اساس آن بر مبنای نظریه لئوناردو فیبوناچی دانشمند و محقق سرشناس ایتالیایی و کاشف نظریه اعداد طلایی که به نام همین فرد نیز نام گذاری شده، استوار است. همچنین مبنای تحلیل تکنیکال بررسی روند معنادار موج‌های قیمتی و شناسایی روابط کمی، ریاضی و هندسی بین آن‌ها است که با گذشت زمان و حصول سابقه تاریخی روندهای قیمتی و تحلیل و بررسی روابط مکرر آن، قواعدی حاصل شد که الگوی هارمونیک و یا فیبوناچی یکی از مصادیق شاخص آن است. تلفیق این الگو با روندهای قیمتی، فیبوناچی تریدینگ را پایه‌گذاری نمود که به پیش‌بینی نقاط بازگشتی نمودارهای قیمتی (PRZ) سهولت بخشد. در ادامه این مطلب ابتدا به معرفی اجمالی الگوی فیبو می‌پردازیم و سپس با الگوهای کاربردی معاملاتی آن به صورت مختصر آشنا خواهیم شد.

ابزارهای تحلیل تکنیکال

نرم‌افزارهای بسیاری از جمله آمی‌بروکر، متاتریدر و داینامیک‌تریدر برای تحلیل تکنیکال وجود دارد. اما اغلب به دلیل مشکلاتی که در وارد کردن داده‌ها و سایر مسائل پیش می‌آید، توصیه می‌کنیم از نرم‌افزار تکنیکال تحت وب آساتریدرآگاه استفاده کنید. این نرم‌افزار به‌منظور سهولت بررسی نمودار تکنیکالی هر سهم، در طراحی نرم‌افزار معاملات برخط آسا در نظر گرفته شده است. در مطلبی به نحوه استفاده از این بخش پرداخته شده است.

کلاس‌های آموزش تکنیکال

برای یادگیری عمیق‌تر و کاربردی‌تر تحلیل تکنیکال کلاس‌هایی بصورت مجازی و حضوری برگزار می‌شود. کلاس مجازی، با توجه به اینکه برای همه افراد چه در تهران و چه در شهرستان قابل دسترس است، یکی از پرطرفدارترین راه‌های یادگیری مباحث مختلف تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود.
شرکت در کلاس مجازی شرایط سخت و پیچیده‌ای ندارد، راهنمای کلاس‌های مجازی را در این مطلب می‌توانید بخوانید

کلاس‌های آموزش تحلیل تکنیکال

کارگزاری آگاه کلاس‌های مقدماتی تا پیشرفته تحلیل تکنیکال را برگزار می‌کند. هدف از این دوره‌های آموزشی این است که سرمایه گذاران با ابزارهای موجود در تحلیل تکنیکال آشنا شده و بتوانند معاملات موفقی در بازار داشته باشند. حضور اساتید باتجربه و سابقه چندین ساله آموزش، از مزایای کلاس‌های کارگزاری آگاه است. برای مشاهده توضیحات هر کلاس، زمان برگزاری و هزینه و نحوه ثبت‌نام روی کلاس موردنظر کلیک کنید.

آموزش تصویری تحلیل تکنیکال

در مجموعه تصویری آموزش بازار سرمایه که توسط کارگزاری آگاه تهیه شده است قسمت‌هایی از مراحل تحلیل تکنیکال مقدماتی و پیشرفته را آموزش داده‌ایم.

خرید بیت کوین در پایین تر سطح به کمک شاخص RSI

خرید بیت کوین در پایین تر سطح به کمک شاخص RSI

تشخیص زمان برگشت بازار به حالت صعودی و زمان خریداری به موقع غیر ممکن است. در چنین زمانی شاخص RSI به کمک شما می آید.

به کمک شاخص RSI در سیر نزولی خرید کنید.

وقتی بازار وارد فاز خرسی می شود، تمامی عناوین خبری نیز منفی می شوند. در چنین موقعیتی تحلیل گران روند نزولی بیشتری را پیش بینی می کنند. از این رو تمامی امیدها برای بازار صعودی، ناامید می شود. تمامی احساسات خوب و خوش بینی های معامله گران به سمت تاریکی سوق پیدا می کند. معامله گران در این وضعیت به جای خرید، تمامی دارایی های خود را در سیر نزولی به فروش می رسانند.

یک معامله گر چگونه خلاف جریان شنا کند؟ او چگونه این شجاعت را داشته باشد که در بازار خرسی خرید کند؟ تصمیم سختی است. اگر آنها برای خرید زود اقدام کنند ممکن است به ضررشان تمام شود. از طرف دیگر اگر دست روی دست بگذارند احتمال اینکه روند صعودی بعدی را از دست بدهند وجود دارد.

خرید در بازار خرسی ریسک بزرگی است و کمتر کسی چنین کاری را انجام می دهد. در این موقعیت ریسک پذیر باید پیش بینی بازار به کمک RSI از شاخص RSI کمک بگیرید. این شاخص ها کف بازار را شناسی می کنند. علاوه بر این، بهترین نقاط خرید را نیز به شما معرفی می کنند.

در ادامه برخی از تحلیل های بازار خرسی و زمان مناسب خرید در این بازار را بررسی می کنیم.

به دنبال سطوح اشباع فروش باشید.

بیت کوین در دسامبر سال ۲۰۱۷ تا ۲۰ هزار دلار افزایش پیدا کرد و وارد بازار گاوی شد. بعد از آن در دسامبر ۲۰۱۸ تا ۳،۳۰۰ دلار کاهش قیمت داشت. در واقع بازار بیت کوین در عرض یک سال از گاوی به خرسی تبدیل شد. در این دوره شاخص RSI پنج مرتبه وارد مرحله اشباع فروش (سطح ۳۰) شد. (به صورت بیضی شکل نمایش داده شده است.)

در چهار مرتبه اول، شاخص RSI نزدیک به سطح ۳۰ یا پایین تر از آن سقوط کرد. اما در پنجمین مرتبه، RSI به ۱۰ و ۵۰ نزول پیدا کرد. این نشانه کاپیتولاسیون است. این اصطلاح به این معنی است که معامله گرانی که در گذشته از کف بازار خرید می کردند اکنون ترسیده اند. آنها قبلا موقعیت خود را در بازار خرسی حفظ کرده بودند اما در این شرایط مجبور به حذف دارایی های خود هستند.

بازارهای خرسی طولانی اغلب زمانی به پایان می رسند که فروش های طولانی از سر ترس در بازار اتفاق بیفتد. در چنین شرایطی معامله گران باهوش وارد میدان می شوند. آنها زمانی که بازار در سطح اشباع فروش باشد، خرید خود را ثبت می کنند. سطح اشباع فروش زمانی است که سطح RSI زیر ۲۰ باشد.

بررسی شاخص های RSI در دوسال اخیر

نگاهی به سال های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ بیندازید. در این سال ها RSI در دو نوبت به زیر ۲۰ رفت. همچنین در ۱۲ مارس ۲۰۲۰ به سطح ۱۵.۰۴ نیز کاهش پیدا کرد.

اولین مرتبه در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۹ اتفاق افتاد. این شاخص در این زمان به سطح ۱۹.۶۰ کاهش پیدا کرد. البته این معامله با ضرر همراه بود زیرا قیمت در هفته های بعد، در ۲۳ اکتبر ۲۰۱۹ به سطح های پایین تری نیز رسید. این شاخص ها حاکی از آن است که معامله گران باید موقع توقف در شاخص ها، خرید و فروش های خود را کامل کنند. اگر آنها این کار را انجام ندهند ممکن است ضررهای بیشتری شامل حالشان بشود.

شاخص RSI در ۲۴ نوامبر سال ۲۰۱۹ به سطح ۲۲.۳۲ کاهش پیدا کرد. البته این کاهش از سطح ۲۰ بالاتر بود. معامله گرانی که در چنین شرایطی توقف کردند یک معامله ضرر بخش داشتند. از این جهت یک معامله ضر بخش بود که در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۹ سطح RSI باز هم پایین آمد. هرچند تمامی این ضررها ناچیز و کم بودند. این ضررها آسیبی به پرتفولیو نمی زنند مگر اینکه معامله گران از اهرم فشار سنگینی استفاده کنند.

RSI در ۱۲ مارس ۲۰۲۰ به سطح ۱۵.۰۴ سقوط کرد. معامله گرانی که با وجود این سقوط قیمت خرید کردند، سود زیادی به دست آوردند. این معامله گران حتی در بازار گاوی نیز خریدهای خود را نگهداری کردند. قیمت بیت کوین در ۱۴ آوریل ۲۰۲۱ تا ۶۴،۸۵۴ هزار دلار نیز رسید. این نشان می دهد که چگونه بعد از دو مرتبه سقوط قیمت، معامله گران صبور و شجاع در نهایت صاحب تمام پول ها شدند. البته آنها این کار را با کمک این شاخص ها انجام دادند.

ترکیب شاخص RSI با میانگین های متحرک

ترکیب RSI با میانگین های متحرک، سیگنال های بهتری را تولید می کند. در طول بازار خرسی سال ۲۰۱۸ شاخص RSI چهار مرتبه به زیر سطح و یا نزدیک به سطح ۲۰ سقوط کرد. اولین مرتبه بهترین موقعیت بازگشت برای معامله گران بود. ۲ مرتبه بعدی ضرر بخش بود.

جهت جلوگیری از این ضررها معامله گران ممکن است فیلترهای بیشتری اضافه کنند. آنها با این کار قصد دارند که ضرر کمتری را در معاملات خود متحمل شوند. برای مثال معامله گران زمانی که شاخص به سطح پایین ۲۰ رسید خرید خود را انجام نمی دهند. آنها صبر می کنند که قیمت به بالای میانگین متحرک نمایی ۲۰ روزه نزدیک شود. معامله گران قبل از خرید ۳ روز متوالی صبر می کنند.

اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI که مخفف Relative Strength Index می‌باشد با روابط ریاضی محاسبه می‌گردد که ذکر این روابط از حوصله این بحث خارج می‌باشد. در تنظیمات RSI نیز عموماً از تنظیم ١۴ روزه استفاده می‌شود. این اندیکاتور همواره بین دو سطح ٠ و ١٠٠ در حال نوسان می‌باشد.

1. اخطارهای خریدوفروش پیش بینی بازار به کمک RSI با کمک اندیکاتورRSI:

1. استفاده بر اساس اشباع خرید و فروش : در نقاطی که بیش ‌از اندازه خرید انجام شود، خط روند اندیکاتور به بالای سطح 70 وارد می شود و این ناحیه اشباع (اشباع خرید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌) است و همچنین زمانی که سطح 70 را به پایین قطع کند اقدام به فروش می‌کنیم و نیز منطقه اشباع فروش زیر عدد 30 است. (شکل 1)

شکل 1 : برخی از نقاط اشباع خرید و فروش اندیکاتور RSI در سهام شرکت گل گهر

1. استفاده برای شکست روند با به پایان رسیدن روند زودتر از نمودار قیمت:

اندیکاتور RSI می‌تواند در تشخیص تغییر روند و اخطارهای خریدوفروش دید بسیار خوبی به تحلیلگر بدهد به صورتی که در ابتدا با رسم خط روند بر روی اندیکاتور و رعایت برخوردهای لازم خط روند با اندیکاتور می‌تواند کمک در پیش‌بینی در مورد شکسته شدن خط روند و افزایش یا کاهش قیمت سهام را داشته باشد. ( شکل2)

شکل2: شکست خط روند در اندیکاتور RSI در سهام شرکت معدنی و صنعتی چادر ملو

اخطارهای خرید و فروش در اندیکاتور RSI نیز همانند اندیکاتور MACD از واگرایی‌ها و همگرایی‌ها با نمودار قیمت استفاده می‌شود (شکل3 – شکل4)

شکل3: واگرایی ها در اندیکاتور RSI و نمودار قیمت سهام شرکت گروه مپنا

شکل4: واگرایی در اندیکاتور RSI با نمودار قیمت در سهام شرکت گل گهر

1. تشکیل الگوها در قسمت اسیلاتور و معاملات بر اساس آن خصوصاً در منطقه اشباع خرید و اشباع فروش :

در تشکیل الگوها و تشخیص ادامه‌ی روند آن‌ها در قسمت اندیکاتور RSI بسیار می‌توان از این اندیکاتور بهره برد بدین‌صورت که در تشکیل الگوهای بازگشتی و الگوهای هارمونیک می‌توان قبل از کامل شدن الگو نوع الگو را تشخیص داد و نسبت به موقعیت اقدام به خریدوفروش کرد. (شکل5)

شکل 5 : تشکیل الگوی سقف دوقلو در نمودار قیمت و عدم تشکیل این الگو در اندیکاتور RSI در سهام شرکت ذوب آهن

1-4 در کدام یک از تصاویر ذیل واگرایی معمولی منفی مشاهده می‌شود ؟

4-2 در کدام یک از تصاویر ذیل اندیکاتور 8 بار خط اشباع خرید را قطع کرده است ؟