قراردادهای آتی سهام چیست؟
قرارداد آتـی قراردادی است که براساس آن، فروشنده متعهد می‌شود تعداد معینی از یک دارایی (مانند سهام) را در تاریخ مشخصی در آینده، با قیمت معین به خریـدار تحویل نماید؛ قبل از آنکه درباره قرارداد آتی برای شما صحبت کنم، باید این نکته را تأکید کنم که سرمایه‌گذاری در قراردادهای آتی، بسیار پرریسک‌تر از سهام بوده و نیازمند تخصص بسیار زیاد در این زمینه است، بنابراین، به افراد عـادی و غیرمتخصص به هیچ وجـه توصیه نمی‌شود در قرارداد آتی سرمایه‌گذاری کنند. با توجه به عبارت قرارداد آتی، می‌توان فهمید اولا کلمه قرارداد در این عبارت، حاکی از نوعی رابطه قراردادی بین خریـدار و فروشنـده است و ثانیا، کلمه آتی در این عبارت، نشان می‌دهد قراردادی که بین فروشنده و خریدار قرارداد آتی وجود دارد، مربوط به آینده است.مفهوم قرارداد آتی
با این مقدمه، به سراغ تعریف قرارداد آتـی می‌رویم: قرارداد آتـی قراردادی است که براساس آن، فروشنده متعهد می‌شود تعداد معینی از یک دارایی (مانند سهام) را در تاریخ مشخصی در آینده، با قیمت معین به خریـدار تحویل نماید؛ در مقابل خریدار قرارداد آتی هم متعهد می‌شود دارایی موردنظر را در تاریخ تعیین شده، با قیمت معین از فروشنده اوراق، خریداری نماید. اجازه بدهید با یک مثال توضیح دهیم: فرض کنید قیمت سهام شرکت "الف" هم‌اکنون در بورس 200 تومـان است. یک سرمایهگذار را درنظر بگیرید که براساس بررسی‌ها و مطالعات دقیق، به این نتیجه رسیده است که قیمت سهام شرکت الف در چهار ماه آینده، با 20 درصد افزایش، به 240 تومان خواهد رسید، بنابراین، از دید این سرمایهگذار، خرید سهام شرکت الف می‌تواند سودآوری قابل قبولـی داشته باشد.
اولیـن گزینه‌ای که پیش روی این سرمایهگذار قرار دارد، این است که سهام مذکور را خریداری نماید و منتظـر باشد تا پس از چهار مـاه، قیمت سهم رشد کرده و سود موردنظر وی محقق شود. طبیعتا درصورتی که پیش‌بینی وی دقیـق باشد و قیمت سهم از 200 تومان، به 240 تومان برسد، وی در مدت چهار ماه 20 درصد سـود خواهد کرد. اما این سرمایهگذار می‌تواند بجای آنکه سهام شرکت الف را خریداری و همه پول موردنیاز برای آن را پرداخت نماید، تنها با پرداخت درصدی از این پول، قرارداد آتی سهام شرکت الف با سررسید چهارماهه را در بورس خریداری نمایـد. برای مثال، اگر سرمایهگذار قرارداد آتی سهام شرکت الف با قیمت 220 تومان و سررسید چهار ماهه را خریداری کند، به این معناست که وی متعهد شده است چهار ماه بعد، تعداد معینی از سهام شرکت مذکور را با قیمت هر سهم 220 تومـان، از فروشنده قرارداد آتـی، خریداری نمایـد. طبیعتـا درصورتی که پیش‌بینی این سرمایهگذار درست باشد و قیمت سهم شرکت الف در چهار ماه بعد، به 240 تومان برسد، وی به ازای هر سهم 20 تومان سود خواهد کرد (20=220-240)، اما اگر به هر دلیل اگر قیمت سهم مفهوم قرارداد آتی در چهار ماه بعد، کمتر از مبلغ ذکر شده در قرارداد آتی یعنی 220 تومان باشد، این سرمایهگذار متحمل زیان خواهد شد.
اولین سوالـی که ممکن است برای شما بوجود آمده باشد که تفاوت خرید سهام، با خرید قرارداد آتی سهام چیست؟ اگر به مثال ذکر شده دقت کنیـد، پاسخ این سوال را متوجه خواهید شد. برای خرید سهام، سرمایهگذار باید همه پول را بپردازد، اما در خرید قرارداد آتی سهام، سرمایهگذار تنها با پرداخت درصدی از پول که به عنوان وجه تضمین توسط بورس اخذ می‌شود، می‌تواند مطمئن باشد که سهام موردنظر خود را در تاریخ تعیین شده، با قیمت مندرج در قرارداد خریـداری خواهد کرد. وجه تضمین هم دقیقا به این علت، توسط بورس از خریدار و فروشنده قراردادهای آتی دریافت می‌شود که طرفین قرارداد به تعهدات خود مبنی‌بر تحویل سهام، با قیمت مشخص در تاریخ تعیین شـده، پایبند باشند.
دومین سوال این است که اگر قرارداد آتـی، چنین مزیتی دارد که سرمایهگذار تنها با پرداخت درصدی از پول، می‌تواند کل سود ناشی از افزایش قیمت سهام را بدست آورد، چرا تنها تعداد بسیار محدودی از سرمایه‌گذاران در قراردادهای آتـی، سرمایه‌گذاری می‌کنند؟ مثال قبل را درنظر بگیرید. فرض کنید پیش‌بینی سرمایهگذار مبنی‌بر اینکه قیمت سهام شرکت الف در چهار ماه بعد به 240 تومان برسد، محقق نشود و بجای آن، قیمت سهم به 180 تومان کاهش یابد. در این حالت، سرمایهگذار نه تنها سود بدست نخواهد آورد، بلکه متحمل زیان 40 تومان نیز خواهد شد، زیرا وی متعهد شده است در تاریخ مذکور، تعداد معینی از سهام شرکت الف را با قیمت 220 تومان بخرد، درحالیکه قیمت این سهـم در بورس، هم‌اکنـون 180 تومان است: 40 = 180 - 220
بنابراین، به همان اندازه که احتمال کسب سود در قراردادهای آتـی بیشتر است، احتمال کسب زیـان براثر پیش‌بینی نادرست قیمت سهام در آینده نیز در قراردادهای آتی، بیشتر از سایر انواع اوراق بهادار است و بنابراین، ممکن است سرمایهگذار به علت پیش‌بینی نادرست قیمت سهم، متحمل زیانی سنگین در مقایسه با مبلغ سرمایه‌گذاری خود شود، بنابراین، به همان اندازه که احتمال کسب بازده در قراردادهای آتـی بیشتر از سهام است، ریسک این اوراق نیز در مقایسه با سهام، بسیار بیشتر است.
در پایـان، توجه به این نکته لازم است که در بازار سرمایه ایران، قرارداد آتی صرفا محدود به سهام نیست، بلکه در بورس کالای ایران نیز قراردادهای آتی سکه بهار آزادی داد و ستد می‌شود و جالب اینکه حجم معاملات قراردادهای آتی سکه طلا در بورس کالای ایران، بسیار بیشتـر از حجم معاملات قراردادهای آتی سهام است. البته برای چندمین بار، تأکید می‌کنیم که قراردادهای آتی، جزو اوراق بهادار بسیار پرریسک محسوب می‌شوند و لازم است سرمایه‌گذاران، حتی درصورت داشتن قدرت ریسک‌پذیری بالا، قبل از ورود به این عرصه، شناخت کافی درخصوص ابعاد و جزئیات قراردادهای آتـی بدست آورند.
منظور از قیمت تسویه در قراردادهای آتی بازار بورس چیست؟
فعالیت در بازار بورس نیازمند دانش و سرمایه اولیه است.
در واقع شاید فعالیت بدون سرمایه و گاهی به اعتبار کارگزاری در بورس امکان‌پذیر باشد؛ اما بدون آشنایی با دانش تخصصی این بازار، میسر نیست.
بنابراین، هر سرمایهگذار برای حضور، فعالیت، کسب سود و بهره گرفتن از نوسانات قیمت، باید با فرآیندها، نهادها و اصطلاحات رایج و کاربردی بازار سرمایه آشنایی داشته باشد.
یکی از اصطلاحات رایج در فعالیت‌ها و خرید و فروش روزانه بازار بورس، تسویه معاملات است که آشنایی با مفهوم آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
در تعریف کلی، تسویه به زمانی گفته می‌شود که تمام مبلغ یا ارزش معامله به حساب فروشنده واریز شده باشد.
به این ترتیب، تسویه به صورت کاملاً مستقیم و با حضور 2 نفر اصلی انجام گرفته است؛ اما فرآیند تسویه در بازار بورس از فرآیند پیچیده‌تری برخوردار است و به دلیل حجم بالای معاملات روزانه در این بازار، به عوامل نظارتی و ارائه تضمین‌های مختلف نیاز دارد.
در ادامه این مقاله به بررسی مفهوم قیمت تسویه و تسویه روزانه در قراردادهای آتی بازار بورس می‌پردازیم؛ پس تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
قرارداد آتی (Futures Contract) چیست؟
قبل از اینکه درباره مفهوم تسویه صحبت کنیم، لازم است تا کمی با قراردادهای آتی آشنا شویم.
اگر بخواهیم قرارداد آتی را تعریف کنیم، در یک جمله می‌توان گفت: “قرارداد آتی، توافقی برای خرید یا فروش دارایی در زمانی مشخص در آینده و با قیمتی مشخص است”.
در واقع نوع دارایی و اندازه آن (کیلوگرم، تعداد و …)، زمان و مکان تحویل و قیمت آن معلوم است و توافق در زمان حال صورت می‌گیرد.
پیدایش قراردادهای آتی از طریق محصولات کشاورزی (مانند زعفران، پسته و زیره سبز) بوده است اما امروزه روی فلزات گران‌بها (طلا و نقره)، دارایی‌های مالی، کالا و غیره نیز تعریف شده است.
شما می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت بورس کالا به نشانی ime.co.ir، لیست قراردادهای آتی که در ایران مبادله می‌شوند را مشاهده کنید.
در این تصویر، لیست قراردادهای آتی نقره، سکه طلا، زعفران، پسته و بقیه کالاها با جزئیات هر قرارداد مشخص شده است.
به چند طریق می‌توانیم در معاملات آتی شرکت کنیم؟
در قراردادهای آتی دو موقعیت خرید و فروش وجود دارد.
زمانی که معامله‌گر انتظار افزایش قیمت دارایی را داشته باشد، می‌تواند وارد موقعیت خرید قرارداد آتی و زمانی که انتظار کاهش قیمت دارایی را داشته باشد، وارد موقعیت فروش قرارداد آتی شود.
بنابراین می‌توان گفت برخلاف سهم، که فقط در صورت افزایش قیمت برای ما سودآور است؛ در قرارداد آتی می‌توان در صورت برآورد کاهش قیمت دارایی در آینده، وارد موقعیت فروش آن شده و سود خوبی به دست آورد. لازم به ذکر است در قرارداد آتی همواره یک طرف معامله سود و طرف مقابل به همان اندازه زیان می‌کند.
در معاملات آتی، چه تضمینی برای عمل به تعهدات وجود دارد؟
تا اینجا که درباره ماهیت کلی قراردادهای آتی صحبت کردیم، احتمالا این سوال برای شما پیش می‌آید: چه تضمینی وجود دارد که فردی که در قرارداد آتی زیان کرده به تعهدات خود عمل کند؟
لازم است بدانید که در اینجا نقش اصلی بازار بورس، ساماندهی قراردادها و معاملات است به گونه‌ای که نکول (عدم انجام تعهد) رخ ندهد.
برای این منظور حسابی به نام حساب ودیعه (Margin Account) وجود دارد. در ابتدای معامله لازم است هر دو طرف معامله، وجهی را به عنوان سپرده اولیه در حساب ودیعه خود بگذارند (معمولاً 20 درصد ارزش معامله).
با توجه به اینکه قیمت‌های مبنای تسویه روزانه (Settlement Price) و به تبع آن ارزش معاملات به صورت روزانه تغییر می‌کنند، وجه تضمین لازم نیز به صورت روزانه به‌روزرسانی می‌شود و سود یا زیان ناشی از قرارداد نیز به صورت روزانه محاسبه و در حساب ودیعه افراد منظور می‌گردد. به این مکانیزم، تسویه حساب روزانه یا Daily Settlement گفته می‌شود.
همچنین مفهومی به نام حداقل وجه تضمین (Maintenance Margin) وجود دارد که معمولاً 75 درصد وجه تضمین لازم است. اگر مقدار وجه تضمین به این مقدار برسد، به فرد هشدار داده می‌شود تا وجه خود را افزایش دهد.
برای اینکه بهتر متوجه این موضوع شوید، به یک مثال توجه کنید؛ فرض کنید فردی وارد موقعیت خرید یک قرارداد آتی بر روی طلا به اندازه 100 اونس و قیمت 1250 دلار به ازای هر اونس شود.
مقدار وجه تضمین اولیه 20 درصد ارزش معامله، یعنی 25000 دلار و حداقل وجه تضمین 75 درصد وجه تضمین لازم، یعنی 18750 دلار است. اگر حساب ودیعه فرد کمتر از 18750 دلار شود، به او هشدار داده می‌شود تا حساب خود را افزایش دهد.
قیمت تسویه در قراردادهای آتی به چه معناست؟
در واقع قراردادهای آتی توافقی میان خریدار و فروشنده است تا در تاریخ سررسید قرارداد، تعداد مشخصی کالا (سکه، نقره، زعفران و…) معامله شود.
طبیعی است که از زمان عقد قرارداد تا زمان تسویه، قیمت‌ها دستخوش تغییرات فراوانی می شوند و با در نظر گرفتن خاصیت اهرمی، ممکن است یکی از طرفین قرارداد به دلیل متحمل شدن زیان بیش از حد، از انجام تعهدات خود سر باز زند.
به منظور جلوگیری از این اتفاق، در این نوع قراردادها عملیات تسویه و پایاپای به صورت روزانه توسط بورس انجام می‌شود.
به این ترتیب که در پایان هر روز معاملاتی، بر اساس فرمول مشخصی از قیمت معاملات انجام شده، قیمت تسویه محاسبه شده و سود و زیان کلیه معامله‌گران حاضر در معامله اعم از خریداران و فروشندگان، با توجه به قیمت تسویه آن روز به صورت روزانه محاسبه و به حساب‌شان واریز می گردد.
یعنی از حساب وجه تضمین معامله‌گرانی که متضرر شده‌اند برداشته و به حساب معامله‌گرانی که سود کرده‌اند واریز می شود؛ بدون نیاز به اجازه دارنده قرارداد.
بنابراین امکان این که یکی از طرفین قرارداد در زمان سررسید به تعهد خود عمل نکند وجود ندارد چون با تغییرات قیمت در هر روز سود یا زیان وی تسویه خواهد شد.
نحوه محاسبه قیمت تسویه
قیمت تسویه روزانه، میانگین قیمت معاملات انجام شده، طی نیم ساعت پایانی آخرین جلسه معاملاتی در طی آن روز است.
چنانچه حجم معاملات انجام شده در نیم ساعت پایانی کمتر از 20 درصد حجم معاملات آن روز باشد، قیمت تسویه بر اساس میانگین قیمت معاملات انجام شده طی 1 ساعت پایانی آخرین جلسه معاملاتی محاسبه می شود.
اگر حجم معاملات در یک ساعت پایانی کمتر از 20 درصد حجم کل معاملات آن روز باشد، محاسبه قیمت تسویه بر اساس میانگین کل قیمت معاملات انجام شده در آن روز محاسبه می شود.
خریدار بازار آتی، دارایی را با چه قیمتی تحویل می‌گیرد؟
تسویه قراردادهای آتی با قیمت تسویه روز آخر، سوالی را در ذهن معامله‌گران ایجاد می‌کند: اینکه چرا در روز تحویل، خریدار و فروشنده باید بر اساس قیمت تسویه و نه قیمت از قبل تعیین شده قراردادشان را تسویه کنند؟ در ادامه به این پرسش پاسخ خواهیم داد.
همانطور که گفتیم، فلسفه شکل‌گیری قراردادهای آتی این است که خریدار و فروشنده بتوانند کالایی را برای آینده با قیمت مشخص معامله کنند.
در واقع خریداری که نگران گران شدن قیمت کالایی در آینده است و اکنون امکان خرید آن را ندارد، می‌تواند کالا را از طریق قراردادهای آتی با قیمتی که از الان مشخص می‌کند و بدون پرداخت کل ارزش قرارداد، خریداری کند.
از سوی دیگر، فروشندگانی که نگران کاهش قیمت کالا در آینده هستند، می‌توانند با اخذ موقعیت فروش در قراردادهای آتی، قیمت فروش خود را برای آینده مشخص کنند. به این ترتیب خریدار و فروشنده، ریسک نوسانات قیمت را پوشش می‌دهند.
به عنوان مثال، اگر معامله‌گری در بازار آتی، یک موقعیت خرید با قیمت 14000 تومان در قرارداد زعفران تحویل دی اخذ کند، یعنی قیمت خرید زعفران را برای دی ماه از الان روی قیمت 14000 تومان مشخص و تثبیت کرده است.
در نتیجه در صورت رشد قیمت‌ها در دی ماه، وی هر گرم زعفران را با قیمت اخذ موقعیت خرید (14000 تومان) تحویل می‌گیرد. با این حال اگر قیمت تسویه قرارداد زعفران دی ماه در روز تحویل برابر با 16000 تومان شود، خریدار هنگام تسویه قرارداد خود، باید به ازای هر گرم زعفران 2000 تومان بیشتر از قیمت اخذ مفهوم قرارداد آتی موقعیت خرید پرداخت کند.
دقیقا این اختلاف قیمت 2000 تومانی به ازای هر گرم زعفران، محل ایجاد شبهه در ذهن معامله‌گران است. این اختلاف قیمت بین قیمت خرید قرارداد آتی و قیمت تسویه روز آخر، ناشی از تعدیلات روزانه حساب عملیاتی است.
در واقع اختلاف قیمت مذکور در قالب سود در نتیجه تسویه حساب روزانه، به حساب عملیاتی خریدار واریز شده است و در روز سررسید، این سودها از حساب خریدار به حساب فروشنده بازگرداننده می‌شود. به این ترتیب قیمت خرید هر گرم زعفران برای خریدار همان 14000 تومان می‌شود.
در ادامه نحوه عملکرد تسویه حساب روزانه را با یک مثال بررسی می‌کنیم.
تسویه حساب روزانه چگونه انجام می‌شود؟
همانطور قبل‌تر هم گفتیم؛ در بازار آتی، به دلیل ماهیت تعهدی قرارداد، از خریدار و فروشنده مبلغی تحت عنوان وجه تضمین دریافت شده و در حساب عملیاتی بلوکه می‌شود.
برای اطمینان از انجام تعهد هر دو طرف در روز سررسید، تسویه حساب روزانه از سوی بورس صورت می‌گیرد. در ادامه با ذکر یک مثال، تغییر و تحولات موجودی حساب عملیاتی بر اساس تسویه روزانه را شرح می‌دهیم.
فرض کنید یک مشتری، یک قرارداد آتی زعفران به قیمت هر گرم 6000 تومان خریداری می‌کند. نحوه محاسبه سود و زیان او در طی سه روز بعدی به صورت زیر است (اندازه قرارداد آتی زعفران 100 گرم می‌باشد و برای سادگی کارمزد معاملات صفر فرض شده‌است).
قیمت تسویه در هر روز
نحوه محاسبه قیمت تسویه در 3 روز
سخن پایانی
قراردادهای آتی جهت پوشش نوسانات قیمتی در بازار بورس ایجاد شده‌اند.
در واقع در این نوع معاملات، خریداران و فروشندگان واقعی برای پوشش ریسک نوسانات قیمت و مشخص کردن قیمت خرید یا فروش دارایی در آینده، اقدام به معامله در بازار قراردادهای آتی می‌کنند.
در این قراردادها، موضوعی به نام قیمت تسویه وجود دارد که از آن برای ایجاد اعتماد بین طرفین معامله استفاده می‌شود. در این مقاله از مجله بورسینس، به بررسی این مفهوم و ذکر مثال‌های جهت ساده‌سازی مطلب پرداختیم. امیدواریم که این مقاله مورد توجه شما قرار گیرد.
قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:
قراردادهای آتی پسته
از 21 مهرماه سال 1398 در بورس کالای ایران قرارداد آتی پسته شروع به کار کرد. در روزهای ابتدایی فعالان این بازار موفق به کسب سود بیش از 100% هم شدند. از این رو در این محتوا قصد داریم به آموزش قرارداد آتی پسته، نحوه معامله و جزئیات آن که شامل کارمزد معاملات آتی پسته و زمان معامله است بپردازیم.
قرارداد آتی پسته
ایران جزو کشورهای اصلی تولید کننده پسته در جهان است و به طور متوسط ایران و آمریکا که از کشورهای اصلی تولید کننده این محصول هستند، 70 الی 80% پسته مورد نیاز دنیا را تولید می‌کنند.
یکی از محصولات سودآور و مهم صادراتی در ایران پسته است که دلالان و کلاهبرداران نمی‌توانند به‌خاطر ارزآوری مناسب این محصول، از سود معاملات آن چشم‌پوشی کنند. به همین خاطر در بورس که یک بازار شفاف و عادلانه‌ای است، فرصتی فراهم شده است تا کشاورزان از مشکلاتی چون بدحسابی و سوخت مطالبات و پول خود در امان بمانند.
برای مثال اگر کشاورزی پیش از موعد برداشت محصول، نگران کاهش قیمت پسته در زمان برداشت باشد، می‌تواند نگرانی خود را با استفاده از قراردادهای آتی پسته کاهش دهد و مفهوم قرارداد آتی پیش از آنکه برای برداشت محصول پسته اقدام کند، قیمت‌گذاری آن را انجام دهد. در این مواقع خریداری که احتمال می‌دهد در آینده قیمت پسته افزایش خواهد یافت، در قرارداد آتی اقدام به خرید زود هنگام آن می‌کند و با انعقاد قراردادهای آتی پسته قیمت خرید آتی خود را زودتر مشخص می‌کند.
البته به‌جز کشاورزان سایر افرادی که می‌خواهند در بازار دوطرفه معامله کنند نیز می‌توانند با پذیرش ریسک این بازار، قرارداد آتی پسته یا همان معاملات آتی پسته را مورد بررسی قرار دهند و با استفاده از قرارداد آتی کالا، محصولات کشاورزی از جمله پسته را در بورس کالا معامله کنند.
باتوجه به تعریف قرارداد آتی، طرفین معامله پس از امضای قرارداد متعهد می‌شوند. یعنی فروشنده تعهد می‌دهد که در زمان مشخص، به قیمت تعیین شده در قرارداد، بخشی از کالای مشخص شده را بفروشد و خریدار نیز متعهد به خرید آن می‌باشد.
آموزش نحوه معامله
نحوه معامله در قرارداد آتی به این صورت است که نیازی به پرداخت وجه در زمان معامله نیست. در زمان امضای قرارداد فروشنده بدون آنکه پسته را تحویل دهد اقدام به عقد قرارداد می‌کند و در مقابل خریدار مفهوم قرارداد آتی نیز در آن زمان پولی پرداخت نمی‌کند و تنها امضای قرارداد انجام خواهد شد.
جهت اطمینان از ایفای تعهد طرفین به پایبندی معامله، از خریدار و فروشنده مبلغی به‌عنوان وجه تضمین آتی پسته دریافت می‌شود که باید در اختیار بورس قرار گیرد. به طور میانگین وجه تضمین 20 درصد کل ارزش معامله را شامل می‌شود و شرط قرارداد آتی پسته نیز، پرداخت وجه تضمین به بورس در زمان معامله می‌باشد.
وجه تضمین این اطمینان را می‌تواند ایجاد کند که در موعد تحویل کالا که چند ماه پس از عقد قرارداد است، فروشنده محصول را برای خریدار ارسال و خریدار نیز وجه آن را پرداخت کند.
وجه تضمین آتی پسته
وجه تضمین از ارکان قرارداد آتی است که جهت ایفای تعهد طرفین معامله، به بورس پرداخت می‌شود. مبلغ وجه تضمین ثابت نیست و با توجه به نوسان قیمت دارایی پایه در زمان انجام معامله مشخص می‌شود. پسته طبیعی خشک خندان فندقی، دارایی پایه در قرارداد آتی است.
خریدار و فروشنده پس از گذشت دو روز کاری متوجه مبلغ وجه تضمین می‌شوند. پیش از انجام و ثبت سفارش طرفین معامله، کارگزار موظف است از واریز وجه تضمین مشتریان به بورس کالا اطمینان داشته باشد.
نکته: هر مشتری برای اخذ موقعیت، باید 70 درصد مبلغ وجه تضمین اولیه را در حساب عملیاتی خود داشته باشد، در غیر این صورت، اخطاریه افزایش وجه تضمین از جانب اتاق پایاپای برای مشتری صادر می‌شود و مشتری تا یک ساعت بعد از دریافت اخطاریه، فرصت دارد نسبت به افزایش موجودی حساب خود تا سطح وجه تضمین اقدام کند یا اینکه تا سطح مبلغ موجودی، جهت بستن موقعیت‌های تعهدی باز ایفا نشده خود اقدام کند. در غیر این صورت راسا کارگزاری با توجه به موجودی مشتری، موقعیت‌های مذکور را خواهد بست .
نکول در بازار آتی
درصورتی‌که یکی از طرفین معامله در قرارداد آتی به تعهد خود عمل نکند، اتاق پایاپای به‌عنوان پشتوانه معاملات عمل خواهد کرد. کارمزد معامله از طرفی که معامله را نکول کرده است دریافت می‌شود و مشتری نکول مفهوم قرارداد آتی کننده باید کارمزد تسویه و تحویل معامله دو طرف را، خود پرداخت کند.
اندازه قرارداد و واحد قیمت
مبلغ سفارش‌های ثبت شده بر روی تابلو معاملات، همانند دیگر سهام به ریال و واحد آن کیلوگرم می‌باشد. یعنی قیمتی که در تابلو درج می‌شود برای یک کیلوگرم پسته خواهد بود و اندازه هر قرارداد برابر با 100 کیلوگرم پسته است.
یعنی اگر شما به‌ازای هر کیلو پسته معادل 1،000،000 ریال پرداخت نمایید، ارزش معامله 100 کیلوگرم پسته برابر با 100،000،000 ریال (ده میلیون تومان) خواهد بود.
حداکثر حجم سفارش هر مشتری در قرارداد آتی پسته 25 قرارداد است. این به این معنا می‌باشد که معامله‌گر در هر سفارش می‌تواند حداکثر 2500 کیلوگرم پسته را در سیستم ثبت نماید.
همچنین در هر نماد معاملاتی پسته، سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز برای مشتریان حقیقی 250 قرارداد است.
زمان معامله
هیئت‌مدیره بورس روزها و ساعات معامله را اعلام خواهد کرد. زمان انجام معامله قراردادهای آتی پسته نیز از ساعت 10 الی 17 در روزهای شنبه تا چهارشنبه و از ساعت 10 الی 16 روز پنجشنبه و طی یک جلسه معاملاتی پیوسته انجام می‌شود.
کارمزد معاملات آتی پسته
در قرارداد آتی پسته کارمزد را باتوجه‌به ارزش معامله محاسبه می‌کنند و درصدی از ارزش به‌عنوان کارمزد لحاظ می‌شود. اما برای حمایت از کالای کشاورزی، برای کارمزد معاملات آتی پسته تخفیف در نظر گرفته می‌شود و با توجه به آخرین قیمت تسویه، به کارگزار و بورس کالا کارمزد پرداخت می‌شود.
با مفهوم رول اور (rollover) در قراردادهای آتی آشنا شوید
مفهوم رول اور (rollover) در قراردادهای آتی یا همان Futures به روند بستن معاملات باز در قراردادهایی با موعد سررسید نزدیک و جایگزینی آنها با قراردادهایی با سررسید دورتر اطلاق می‌شود. تسویه حساب برای هر محصول منحصر به فرد است و تاثیر قابل توجهی در نوسانات و حرکت‌های قیمت در بازار دارد.
روزهای منتهی به رول اور، در زمینه مدیریت ریسک بسیار مهم هستند. سرمایه‌گذارانی که درگیر قراردادهای رو به انقضا هستند باید توجه زیادی به قراردادها داشته باشند چون که چالش‌های منحصر به فردی مثل تقسیم حجم و کاهش نقدشوندگی (Liquidity) در بازار وجود خواهد داشت.
رول اور یکی از جنبه‌های اصلی معاملات آتی است که باید آن را درنظر گرفت زیرا مستقیما بر سود و زیان معاملات تاثیر می‌گذارد.
تاریخ انقضا و تسویه حساب
قراردادهای آتی، محصولات مالی هستند که با توجه به ارزش مقدار خاصی از دارایی پایه، در یک بازه زمانی مشخص قیمت‌گذاری می‌شوند. از آنجا که قرارداد آتی از لحاظ زمانی محدود است، چند تاریخ اصلی وجود دارد که معامله‌گران فعال در این زمینه باید از آنها آگاه باشند:
روز انقضا:مفهوم قرارداد آتی آخرین روزی که قرارداد آتی لازم الاجرا است. پس از تاریخ انقضا، قرارداد آتی دیگر معتبر نیست.
آخرین روز معاملاتی: آخرین روزی است که می‌توان قرارداد آتی را معامله کرد. پس از این روز، دارنده قرارداد، باید دارایی پایه را تحویل بگیرد یا تسویه حساب نقدی انجام دهد.
دوره زمانی قبل از انقضا قرارداد که سرمایه‌گذاران معاملات خود را به نفع قراردادهایی که تاریخ انقضای آن بیشتر است، می‌بندند، به عنوان «تاریخ رول اور» (Roll Date) شناخته می‌شود. تاریخ‌های رول اور برای انواع قرارداد آتی متفاوت هستند و مدت زمان آنها نیز متفاوت است. به عنوان مثال قرارداد آتی Emini S&P هشت روز قبل از انقضا، تاریخ رول اور دارد در حالی که Nikkei 225 عموما در اولین دوشنبه ماهی که انقضا انجام می‌شود، تاریخ رول اور دارد. بازارهای آتی ماهیت سیالی دارند، بنابراین تاریخ ارائه قرارداد لزوما مشخص نیست و ممکن است به طور مداوم تغییر کند.
درک رابطه بین تاریخ رول اور، تاریخ انقضا و آخرین روز معاملات بسیار مهم است. تاریخ رول اور یک تاریخ برنامه‌ریزی شده نیست. این تاریخ مشخص کننده زمانی است که در آن روند رول اور مفهوم قرارداد آتی آغاز می‌شود. تاریخ انقضا و آخرین معامله تاریخ‌های مشخصی هستند که در آن یک قرار داد برای معامله نامعتبر شده و تمام موقعیت‌های یک قرارداد مشخص بسته می‌شوند.
تقسیم حجم و نقدینگی
طی روزهای نزدیک به تاریخ رول اور، حجم معاملات بین قراردادهای نزدیک به انقضا و قراردادهایی که انقضای آن در آینده است، تقسیم می‌شود. تقسیم حجم می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر نقدینگی در کوتاه مدت داشته و شرایط معاملات روزانه را دشوار کند.
کاهش حجم دو تاثیر در بازار دارد:
افزایش اسپرد خرید/فروش: با کاهش تعداد فعالان بازار، اختلاف قیمت (Spread) میان خریداران و فروشندگان بیشتر می‌شود. این موضوع به نوبه خود هزینه ورود و خروج به بازار را بیشتر می‌کند.
اسلیپیج (Slippage): کاهش تعداد خریداران و فروشندگانی که سفارشات مختلفی در قیمت‌های مختلف ارائه می‌دهند، نقدینگی بازار را کاهش می‌دهد و احتمال اسلیپیج را در هنگام ورود یا خروج به بازار را افزایش می‌دهد.
معاملات آتی یا فیوچرز چیست؟صفر تا صد فیوچرز به زبان ساده
فیوچرز یا معاملات آتی در واقع نوعی معاملات مشتقه است. در این فرآیند قراردادهای تجاری تنظیم شده بین دو طرف، ملاک واقع می‌شود. در این توافق کالای مورد مبادله بیت کوین است. امروز در این مقاله قصد داریم بگوییم که فیوچرز چیست و صفر تا صد آن را برای شما توضیح دهیم. ابتدا بررسی می‌کنیم که فیوچرز چیست، سپس در مورد نحوه انجام آن، پلتفرم‌هایی که از آن پشتیبانی می‌کنند و آموزش کار در آنها و… صحبت خواهیم کرد. پس تا انتها همراه ما باشید.
در ادامه مواردی به شما آموزش داده خواهد شد که بخش کوچکی از دوره آموزش ارز دیجیتال آکادمی پارسیان بورس است. تاکنون چندین دوره از این کلاس آنلاین برگزار شده و خروجی‌های آن پیشرفت‌های زیادی را در حوزه ترید ارز دیجیتال در خود دیده‌اند. درصورتی که قصد دارید تحلیل تکنیکال، بنیادی، آشنایی با فیوچرز، کار کردن با صرافی‌های مهم و کیف پول‌ها و خیلی از چیزهای دیگر را یاد بگیرید، این دوره برای شماست.
معاملات آتی تنظیم شده بیت کوین، اولین بار در اواخر سال 2017 در بورس و توسط هیئت مدیره شیکاگو (CBOE) (اکنون با نام Cboe Options Exchange شناخته می‌شود) آغاز شد. این نوع معاملات خیلی زود با قراردادهایی در بورس کالای شیکاگو (CME) همراه شد. در حالی که محصول Cboe متوقف شده است، معاملات آتی CME از آن زمان به بخش بزرگی از بازار معاملات کریپتو تبدیل شده است.
استقبال از این معاملات به قدری بالا بود که در تاریخ 16 فوریه، ارزش همه قراردادهای آتی در صرافی‌های بزرگ در ایالات متحده و خارج از کشور به 26.9 میلیارد دلار در طی یک روز (24 ساعت) رسید. در سال 2021، CME میانگین حجم روزانه 10105 قرارداد آتی بیت کوین را گزارش کرد که نسبت به سال قبل 13 درصد افزایش داشت.
معاملات فیوچرز چیست؟
در واقع معاملات futures معاملاتی هستند که در آنها توافقی برای خرید یا فروش یک دارایی پایه به قیمت ثابت در یک تاریخ معین انجام می‌شود. در دنیای رمز ارزها و ارزهای دیجیتال این معاملات در خصوص ارزهای دیجیتال انجام می‌شود. در این حالت دارایی فرد معامله کننده بیت کوین خواهد بود.
معاملات آتی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که در برابر بازارهای بی‌ثبات، محافظت شوند. همچنین اطمینان حاصل کنند که می‌توانند یک ارز دیجیتال خاص را با قیمت تعیین شده در آینده خریداری کرده یا بفروشند. البته، اگر قیمت در جهت مخالفی که یک معامله‌گر می‌خواهد حرکت کند، ممکن است بیشتر از قیمت بازار بیت‌کوین پرداخت کند یا آن را با ضرر بفروشد.
فرآیند فیوچرز در ارز دیجیتال چیست؟
در برخی شرایط، به جای خرید یا فروش مستقیم، یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین معامله می‌شود. معاملات آتی به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا به طور غیرمستقیم در فرآیند خرید بیت کوین قرار گرفته و به طور بالقوه از تغییرات قیمت آن سود ببرند.
اگرچه معاملات آتی کریپتو قرار است قیمت دارایی پایه را از نزدیک ردیابی کند، اما ارزش آن گاهی اوقات می‌تواند در سررسیدش متفاوت باشد. (از آنجایی که به سمت تاریخ تسویه آن نزدیک می‌شود.) این معمولاً ناشی از تغییرات شدید ناگهانی در نوسانات است که می‌تواند توسط یک عامل اساسی ایجاد شود. (مثلاً خرید بیت کوین بیشتر تسلا یا حضور یک کشور بزرگ که رمز ارز را قبلاً ممنوع کرده بود.)
مسائل عرضه و تقاضا برای مفهوم قرارداد آتی قراردادهای خاص می‌تواند منجر به افزایش یا کاهش در یک یا چند مجموعه از معاملات آتی در مقایسه با سایرین شود.
توافق خریدار و فروشنده
در معاملات فیوچرز یک توافق باید بین خریدار و فروشنده انجام شود. در این حالت باید سه بخش اصلی در قرارداد اعمال شود.
دیدگاه شما