مدیریت پرتفوی چیست ؟

سبد سهام چیست و چه کاربردی دارد؟

سبد سهام چیست و چه کاربردی دارد؟

سبد سهام چیست و چه کاربردی دارد؟

«همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگذار»؛ این شاید پرتکرارترین اصطلاحی باشد که به عنوان یک فعال بازار سرمایه شنیده‌اید و احتمالا دیگر از آن خسته شده باشید. اما این عبارت از کدام سبد صحبت می‌کند و تخم‌مرغ‌های آن چیست؟ سبد سهام که به آن پرتفوی یا پرتفولیو (Portfolio) نیز گفته می‌شود، یکی از مفاهیم ابتدایی برای ورود به بازار بورس است. تعریف کلی سبد سهام، مجموع سهامی است که هر سرمایه‌گذار خریداری می‌کند؛ اما با توجه به ریسک سرمایه‌گذاری در بازار بورس، انتخاب سهام برای خرید کار بسیار دشواری است. بنابراین برای تشکیل بهترین ترکیب سبد سهام باید نکات مختلفی در نظر گرفته شود. در این مطلب همه نکاتی را که برای تشکیل یک پرتفوی مناسب به آن نیاز دارید، بررسی خواهیم کرد.

سبد سهام چیست؟

منظور از سبد سهام، پرتفوی یا پرتفولیو؛ مجموعه سهام خریداری شده یا دارایی هر فرد در بازار بورس است. ترکیب سبد سهام در میزان سود و ضرر شما نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. برای آن که بهتر متوجه شوید اهمیت تشکیل سبد سهام چیست، ابتدا به بررسی تفاوت بازار بورس با دیگر انواع سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.

مهم‌ترین وجه تمایز بازار بورس، در ریسک سرمایه‌گذاری و بازدهی آن نهفته است. به عنوان مثال سپرده بانکی، سرمایه‌گذاری بدون ریسک محسوب می‌شود که بازدهی محدود و مشخصی دارد. ولی بازار بورس به همان اندازه که ریسک سرمایه‌گذاری بالایی دارد، می‌تواند بازدهی بسیار خوبی هم داشته باشد. در واقع در بازار بورس، تحلیل ارزش سهام و پیش‌بینی سود یا ضرر آن اهمیت زیادی دارد زیرا سرمایه‌گذار بر مبنای همین اطلاعات باید برای خرید سهام و به اصطلاح چینش ترکیب سبد سهام خود تصمیم‌گیری کند.

بنابراین اگر فردی دانش و تجربه تحلیل بازار را داشته باشد و در انتخاب پرتفوی خود موفق عمل کند، به بازدهی خوبی می‌رسد. در مقابل، ترکیب غلط سبد سهام و خرید سهام نامناسب می‌تواند منجر به ضرر و حتی از دست رفتن سرمایه شود. یک سرمایه‌گذار موفق در بازار بورس باید سهامی با بازدهی بالا و ریسک کم را در سبد سهام خود جای دهد. ابزارهای تحلیلی خاصی مانند نسبت ریسک به ریوارد بخشی از دانش تحلیل بازار هستند که سرمایه‌گذار را در انتخاب بهتر یاری می‌کنند.

تشکیل سبد سهام چه مزایایی دارد؟

ثبات در استراتژی

سبد سهام را می‌توان به یک تیم تشبیه کرد. در یک تیم، گروهی از افراد حضور دارند و همگی آن‌ها ملزم به رعایت قوانین هستند. در شرایط خاص و غلبه هیجانات، اعضای تیم نقص و اشتباه یکدیگر را پوشش می‌دهند. حتی ممکن است یک عضو بسیار قوی، مانع اثرگذاری ضعف دیگر اعضای تیم شود و از افول تیم جلوگیری کند. همچنین هدف، قوانین و راهبردهای تیم، نسبت به فرد به سادگی قابل تغییر نیست و استراتژی‌ای که در ابتدا برای آن تعریف شده است، تا پایان حفظ خواهد شد. سبد سهام نیز به سرمایه‌گذار کمک می‌کند تا استراتژی خود را در سرمایه‌گذاری حفظ کند.

کاهش ریسک

همانطور که اشاره شد، سرمایه‌گذاری در بورس در قالب سبد سهام ریسک معاملات ما را به شدت کاهش می‌دهد. چراکه در سبد سهام، شرکت‌های مختلف از صنایع گوناگون حضور دارند. به بیان ساده‌تر، اگر ارزش سهام یکی از شرکت‌ها کاهش پیدا کند، شرکت‌های دیگر آن را جبران می‌کنند و ضرر کمتری متوجه ما خواهد شد.

به‌کارگیری تحلیل‌های متنوع

تحلیل ما از هر سهم در مقیاس زمانی متفاوت است. این تحلیل ممکن است با نگاه بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت انجام شود. به همین جهت می‌توان سهام شرکت‌های مختلف را با تفاوت در نگاه زمانی در سبد سهام گنجاند.

با سرمایه‌گذاری در بازه‌های زمانی مختلف، امکان کسب سود در هر کدام و برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری در یکی دیگر از بازه‌های مذکور وجود دارد. به عنوان مثال، در صورت رشد سهامی که نگاه بلندمدت به آن داریم و توقف سهم در یک سقف قیمتی، می‌توان سرمایه‌گذاری با نگاه کوتاه‌مدت را به طور موقت در سبد سهام جایگزین نمود.

سود حداکثری

سبد سهام با کاهش ریسک، حداکثر سود را به همراه دارد. یکی از راه‌های افزایش سوددهی در بازار سرمایه و حتی مهم‌ترین آن‌ها، کاهش ریسک و جلوگیری از ضرر است. چراکه در صورتی که دچار زیان شویم، بخشی از سرمایه خود را از دست می‌دهیم و با کاهش سرمایه، از سود نیز کاسته خواهد شد. بنابراین زمانی طولانی برای جبران ضرر لازم است. سبد سهام با کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، از احتمال ضرر نیز می‌کاهد.

بهترین ترکیب سبد سهام

یک سرمایه‌گذار هرگز تمام دارایی خود را در یک بخش یا صنعت خاص سرمایه‌گذاری نمی‌کند. به عبارت بهتر، برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، بهتر است که سبد سهام خود را با سهام و اوراق بهادار متنوع پر کنید. اما منظور از تنوع در سبد سهام چیست؟ در این جا منظور تنوع سهام از لحاظ ریسک سرمایه‌گذاری است.

برای مثال، اگر بخشی از سرمایه خود را به خرید سهامی با ریسک بالا و به امید مدیریت پرتفوی چیست ؟ بازدهی بالا اختصاص دادید، بخشی از آن را نیز به خرید سهامی با ریسک سرمایه‌گذاری کم مانند خرید از صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاص دهید. در این میان، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های ETF از مواردی است که می‌توان گفت برای هر سبد سهامی لازم هستند.

نکات مهم برای تشکیل یک سبد سهام مناسب

هرگز تک‌سهم نباشید

اشتباه رایجی که در میان افراد تازه‌کار وجود دارد همان مثل تخم‌مرغ و سبد است. برخی از افراد وقتی از خرید یک سهم سود می‌کنند یا به هر دلیل بازدهی بسیار خوبی برای یک سهم پیش‌بینی می‌کنند، تمام سرمایه خود را به خرید آن سهم اختصاص می‌دهند و به اصطلاح تک‌سهم می‌شوند. این تصمیم ریسک بسیار زیادی دارد که نمونه‌های شکست‌های سنگین آن هم در بازار بورس کم نیست. لازم است بدانید که پیش‌بینی رشد سهام بر اساس تحلیل بازار و میزان عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد که در هر یک از آن‌ها احتمال خطای انسانی وجود دارد. علاوه بر آن حوادث غیرمترقبه ممکن است فرایند رشد سهام را متوقف کند.

نمونه عینی آن اتفاقی است که برای سهام شرکت “های‌وب” در بورس رخ داد. عرضه اولیه این شرکت با استقبال سرمایه‌گذاران روبه‌رو شد. خیلی زود، اخباری مبنی بر قراردادهای مهم این شرکت سبب رشد سهام شرکت شد؛ تا جایی که بازدهی سهام به بیش از صد درصد رسید. اما پس از مدت کوتاهی، نماد سهم این شرکت برای شش ماه بسته شد. پس از بررسی مشکلات ناشی از شناسایی منابع درآمد شرکت، سهام با افت ۳۰ درصدی به بازار برگشت. در نتیجه هرگز نمی‌توان دلایل متقنی برای سرمایه‌گذاری تک‌سهمی در بازار بورس ارائه کرد.

بهترین ترکیب سبد سهام از ۵ تا ۱۰ سهم تشکیل می‌شود

همانطور که گفتیم ترکیب سبد سهام از لحاظ مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری اهمیت دارد. در بازار بورس دو نوع ریسک وجود دارد:

• ریسک سرمایه‌گذاری سیستماتیک: به طور کلی مسائل کلان اقتصادی و سیاسی بر بازار بورس اثرگذار هستند. این نوع ریسک سرمایه گذاری کلیت بازار را تحت تأثیر قرار داده و به سهام خاصی اختصاص ندارد.
• ریسک سرمایه‌گذاری غیرسیستماتیک: در این مورد، اتفاقات و شرایط خاصی که برای یک شرکت خاص رخ می‌دهد و بر سهام آن تأثیر می‌گذارد، مد نظر است. مثلاً آتش‌سوزی در انبار شرکت.

به گفته کارشناسان بازار سرمایه، اگر در سبد سهام، پنج تا ۱۰ سهم وجود داشته باشد، ریسک سرمایه‌گذاری غیرسیستماتیک به حداقل می‌رسد.

بیشتر بخوانید

حداقل در دو صنعت مختلف سرمایه‌گذاری کنید

لزوم رعایت تنوع در سبد سهام محدود به تعداد سهام نمی‌شود. بلکه باید توجه کرد که زمینه و حوزه فعالیت سهامی که قصد قرار دادن آن در سبد سهام خود را داریم چیست. خرید سه سهم که هر سه متعلق به یک صنعت هستند، تفاوتی با تک‌سهم بودن ندارد. بنابراین ترکیب سبد سهام باید با سهامی متعلق به صنایع مختلف انتخاب شود. بدیهی است که در میان صنایع مختلف باید صنایع پربازده را انتخاب کنید.

تناسب را در وزن سرمایه‌گذاری رعایت کنید

انتخاب سهام متنوع از صنایع گوناگون در صورتی ریسک سرمایه‌گذاری شما را کاهش می‌دهد که این ترکیب را در وزن سرمایه‌گذاری نیز رعایت کنید. به عنوان مثال، ساده‌ترین روش این است که اگر پنج سهم انتخاب کردید، به هر یک از آن‌ها ۲۰ درصد سرمایه خود را اختصاص دهید.

اگر ۸۰ درصد سرمایه به یک سهم و ۲۰ درصد آن را به چهار سهم باقی‌مانده اختصاص دهید، سبد سهام شما ترکیب مناسبی ندارد و ریسک سرمایه‌گذاری آن بسیار زیاد است. به عبارت ساده‌تر رعایت تنوع در سبد سهام به منظور جبران ضرر احتمالی صورت می‌گیرد. یعنی اگر یکی از سهام ضرر کرد، بازدهی سهام دیگر بتواند آن زیان را جبران نماید. به همین خاطر سهام مختلف از نظر وزن سرمایه‌گذاری نیز باید متعادل باشند.

تحولات اقتصادی و سیاسی را در نظر بگیرید

همانطور که گفتیم، شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بر بازار بورس تأثیرگذارند. قبل از تصمیم گیری برای خرید یا فروش سهام، اخبار مهم و رویدادهای جاری کشور و دنیا را بررسی کنید. افزایش یا کاهش قیمت جهانی نفت، انرژی، فلزات و دیگر شاخص‌های کلان اقتصادی بر بازار بورس تأثیر بسزایی دارند.

بیشتر بخوانید

مراقب شایعات و هیجانات کاذب باشید

یکی از ترفندهای بازار بورس ایجاد هیجانات کاذب از طریق نشر شایعات و اخبار کذب است. برخی از افراد به منظور افزایش ارزش سهام یک شرکت، اخبار دروغی درباره موفقیت‌های شرکت و برنامه‌های آن منتشر می‌کنند تا بازار را به نفع خود هدایت کنند. مراقب باشید گرفتار شایعات نشوید و اخبار را تنها از منابع معتبر پیگیری کنید.

علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در بورس را به عنوان یک سرمایه‌‌گذاری بلندمدت بپذیرید. اگر به دنبال سود کلان در کوتاه مدت باشید هیجانات بازار خیلی زود شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ضرر می‌کنید.

جمع‌بندی

سبد سهام یا پرتفوی مجموع سهامی است که هر سرمایه‌گذار خریداری می‌کند. تشکیل سبد سهام شخصی نیاز به بررسی و تحلیل مداوم بازار دارد. یعنی سرمایه‌گذار باید همواره تعادل و تنوع پرتفوی خود را حفظ کند. با این کار ریسک سرمایه‌گذاری تا حد قابل توجهی کنترل شده و خسارت سنگینی را در سرمایه‌گذاری خود متحمل نخواهید شد. البته حجم سرمایه و روحیه فرد از نظر میزان ریسک‌پذیری نیز بر این موضوع تأثیر بسزایی دارد ولی بدون شک، حفظ تعادل و تنوع سبد سهام یکی از عوامل موفقیت در بازار بورس است.

در تشکیل سبد سهام باید توجه داشت که تقسیم وزن سرمایه‌گذاری به صورت متعادل انجام شود و سهامی که برای خرید انتخاب می‌کنید از صنایع و شرکت‌های متنوع گزینش شوند. دیدگاه زمانی سرمایه‌گذار نسبت به بازده سرمایه‌گذاری نیز از نکاتی است که باید به آن توجه داشت و بر مبنای آن سبد سهام را مدیریت کرد. سهامدار همچنین باید میزان ریسک‌پذیری خود را در ترکیب سبد سهام در نظر بگیرد و با توجه به آن در سهام مختلف سرمایه‌گذاری کند.

پرتفوی یا سبد سهام چیست؟

پرتفوی، پورتفولیو یا سبد سهام (معادل انگلیسی: Portfolio) نامی است که بصورت قراردادی برای ترکیب سهام یا دارایی‌های مختلفی که توسط سرمایه‌گذاری خریداری می‌شود، انتخاب شده است.

هدف سرمایه‌گذار از از تشکیل پرتفوی یا سبد سهام، تقسیم ریسک بین چند سهم است، بنابراین سود یک سهم می‌تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند.

در بین متخصصین امور مالی، این ضرب‌المثل متداول است که: همه تخم‌مرغ‌هایتان را در یک سبد نچینید! چرا که آنگاه در صورت شکستن یک سبد تمام تخم‌مرغ‌های خود را از دست خواهید داد! در این ضرب‌المثل تخم‌مرغ می‌تواند به راه‌های درآمدی، سهام یا دارایی‌های مختلف شما اشاره داشته باشد. یادتان باشد که هیچوقت نباید تمام اتکای شما روی یک چیز باشد!

چگونه پرتفوی خود را مدیریت کنید؟

معمولا ترکیب پرتفوی یا سبد سهام را به نحوی انتخاب می‌کنند تا احتمال کاهش ارزش یا بازدهی همزمان تمامی دارایی‌ها نزدیک به صفر باشد. باید توجه داشته باشید که خارج از دنیای بورس، پرتفوی شما ممکن است شامل دارایی‌هایی غیر از سهام نیز باشد. مثلا اوراق بهادار، طلا، املاک و…

این کار معمولا با در نظر گرفتن نسبت سود به زیان (یا نسبت ریسک به ریوارد) انجام شدنی است. احتمالا بارها شنیده‌اید که انجام این کار یا سرمایه‌گذاری روی فلان چیز به ریسکش نمی‌ارزد. ما معمولا برای اینکه دیگران را از انجام کاری بر حذر داریم از این اصلاح استفاده می‌کنیم. اما این نسبت در زمینه سرمایه‌گذاری یا معامله‌گری مفهوم متفاوتی دارد.

این نسبت، از ما می‌خواهد مشخص کنیم که حاضریم برای چه میزان سود، چقدر از سرمایه خود را به خطر بیندازیم. به عبارت دیگر، در برابر چه میزانی سود، حاضریم چقدر ضرر را تحمل کنیم؟ توجه به این نسبت در مدیریت پرتفوی یا سبد سهام از آنجایی اهمیت پیدا می‌کند که برای پیش‌بینی قیمت یک سهام همیشه باید احتمالات را در نظر گرفت، چرا که هیچ قطعیتی در افزایش یا کاهش ارزش یک سهام وجود ندارد.

انواع پرتفوی سرمایه‌گذاران

سرمایه‌گذاران معمولا به سه گروه دسته‌بندی می‌شود: سرمایه‌گذاران بی‌پروا، معتدل و محافظه‌کار! تفاوت این سه دسته در میزان ریسکی که متحمل می‌شوند، میزان صبر و تحملشان، و همچنین میزان جذابیتی است که انواع سرمایه‌ها و بازدهی‌شان برای آنها به همراه دارد.

سرمایه‌گذاران معمولا با توجه به آمیخته‌ای که پرتفوی خود را بر روی سهام شرکت‌های دارای ارزش بازار بزرگ، متوسط یا کوچک، اوراق بهادار، طلا، سپرده بانکی و… ترکیب‌بندی می‌کنند، به یکی از سه دسته بی‌پروا، معتدل یا محافظه‌کار دسته‌بندی می‌شوند.

نظر شما چیست؟ لطفا دیدگاه خودتان را درباره مطلب بالا با ما در میان بگذارید.

پورتفوی یا ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری در بازار سهام

در دنیای سرمایه‌گذاری، یکی از اصطلاحاتی که خیلی به گوش می‌خورد و هر سرمایه‌گذار باید بداند معنی و مفهوم آن چیست، کلمه پرتفوی است که در صندوق های سرمایه گذاری به ترکیب دارایی شناخته می‌شود. پرتفوی در واقع باعث ایجاد رابطه‌ای بین ریسک و بازدهی می‌شود. بنابراین در این مطلب می‌خواهیم بدانیم پرتفوی یا ترکیب دارایی های صندوق سرمایه گذاری چیست و چه تاثیری روی عملکرد آن‌ دارد.

پرتفوی، تعادلی بین ریسک و بازده سرمایه‌گذاری

هر سرمایه‌گذاری انتظار دارد در مقابل ریسکی که انجام داده، بازدهی دریافت کند. اما اینکه با چه ریسکی به چه بازدهی برسد مهم است. برای همین سخت‌ترین کار در دنیای سرمایه‌گذاری، یا همان چیزی که باعث شده برخی سرمایه‌گذاران موفقیت‌های بیشتری داشته باشند، ایجاد تعادل بین ریسک و بازدهی است و آن چیزی که این تعادل را می‌سازد پرتفوی است.

پرتفو یا ترکیب دارایی چیست؟

پرتفوی از کلمه Portfolio گرفته شده که به معنای کیف دستی است که در گذشته سرمایه­‌گذاران اسناد و مدارک خود را در آن می­‌گذاشتند.

امروزه به گروهی از دارایی‌­های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت، اوراق قرضه، املاک و مستغلات، پول نقد در سپرده‌­های بانکی و … پورتفو گفته می‌­شود. سرمایه­‌گذار با تشکیل این سبد ریسک سرمایه‌­گذاری را کنترل می‌­کند و به نحوی از سود چند سهم یا چند بازار مالی نفع می­‌برد.

داشتن پرتفوی یا ترکیب دارایی متنوع چه مزیتی دارد؟

فرض کنید سرمایه‌ای دارید و می‌خواهید آن را روی سهام شرکتی که در زمینه دارویی فعالیت می‌کند سرمایه‌گذاری کنید. در این حوزه شرکت‌های زیادی وجود دارند که فعالیت می‌کنند و هر کدام بازدهی خود را داشته‌اند. با این حال از آن جایی که رقابت بین شرکت‌ها بالاست، مشخص نیست در آینده کدام شرکت بازدهی بیشتری داشته باشد یا اصلا ممکن است بازدهی گذشته خود را حفظ کند یا نه.

برای سرمایه‌گذاری دو راه پیش روی شماست:

سهام یکی از این شرکت‌ها را بخرید و منتظر سوددهی آن باشید. هر چند باید حواس‌تان باشد که ممکن است این شرکت برخلاف سوددهی‌های قبلی خود، دچار ضرر شود یا شرکت‌های رقیب سوددهی بیشتری نسبت به این شرکت کسب کنند.

سرمایه خود را به بخش‌های مختلف تقسیم کنید و هر بخش را روی یکی از شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنید. در این حالت ممکن است یکی از شرکت‌ها ضرر کند یا سوددهی قابل توجهی نداشته باشد، ولی زیان یا سود کم او با سوددهی دیگر شرکت‌ها جبران می‌شود. در عوض خیال‌تان از بابت بازدهی مثبت سرمایه‌گذاریتان راحت است و دچار ضرر نمی‌شوید.

در حالت دوم شما ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش داده‌اید و به این ترتیب پرتفویی از سهم‌های مختلف تشکیل داده‌اید. پرتفوی یا سبد سرمایه‌گذاری ترکیبی از دارایی‌های مختلف است که قرار گرفتن آن‌ها در کنار هم باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود.

دو مثال ساده برای درک بهتر مفهوم پرتفوی یا ترکیب دارایی

حتما بارها جمله «همه تخم ­مر‌غ‌­ها را توی یک سبد نچین» را شنیده‌­اید. یکی از متداول‌­ترین جملات در بین سرمایه‌گذاران که به تشکیل پرتفوی یا سبد سرمایه­‌گذاری اشاره می­‌کند. در این مثال اگر سرمایه شما تعدادی تخم مرغ باشد و شرکت­ها سبدهایی باشند که قرار است سرمایه یا تخم­ مرغ‌­های شما را نگه­داری کنند، چه می‌­کنید؟

ریسک بالایی متحمل می‌­شوید و همه تخم ­مرغ‌­ها را توی یک سبد می­‌گذارید یا با تقسیم تخم ­مرغ‌­ها بین چند سبد، ریسک را کاهش می­‌دهید؟ چرا که اگر یکی از سبدها بیفتد و تخم­ مرغ­‌هایش بشکند، شما هنوز سبدها و تخم ­مرغ‌های دیگری هم دارید.

مثال ترکیب دارایی های صندوق سرمایه گذاری

حال فرض کنید وارد یک پیتزافروشی شده‌­اید که پیتزاهایی در طعم‌­ها با چاشنی‌­های متفاوتی دارد. شما می‌­توانید یک مدل را سفارش دهید و همان را بخورید، ممکن است طعمش را دوست داشته باشید و ممکن هم هست خوشتان نیاید، اما شما همین یک انتخاب را داشته‌­اید.

از طرفی می‌­توانید چند اسلایس را در طعم و چاشنی­‌های متفاوت انتخاب کنید که اندازه هر اسلایس به میزان میل شما به آن طعم است. با این کار ممکن است از طعم یکی از اسلایس‌­ها خوشتان نیاید، ولی طعم‌­های دیگری هم دارید که با خوردن آن­ها گرسنه نخواهید ماند.

در هر دو مثال، شما با انتخاب راه دوم ریسک را کاهش داده‌­اید و سبدی متنوع ساخته‌­اید تا بتوانید به جای استفاده از مزایای یک کدام آن‌­ها، از مزایای چند مدل از آن­‌ها استفاده کنید.

تشکیل سبد سرمایه‌­گذاری یا پرتفوی به همین سادگی هم نیست، بلکه باید یک سری ویژگی­‌ها و مزایا را در نظر داشته باشید و از اصل تنوع بخشی هم غافل نشوید. خوشبختانه تنوع در دنیای سرمایه‌­گذاری به قدری گسترده است که می‌توانید بطور همزمان از همه آن‌ها بهره ببرید.

ترکیب دارایی‌ های صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری

صندوق های سرمایه گذاری سرمایه­‌های خرد را جمع­‌آوری می­‌کنند تا آن­ها را به بهترین شکل در بازارهای مالی سرمایه‌‌گذاری کنند و سود حاصل را بین سرمایه­‌گذارانشان تقسیم کنند، بنابراین باید از نظر چیدن پرتفوی بسیار قوی و سنجیده عمل کنند. چرا که مدیریت یک سرمایه عظیم و ایجاد تعادل بین ریسک و بازده کار آسانی نیست.

صندوق های سرمایه گذاری بر اساس ترکیب دارایی خود به چند مدل تقسیم می‌­شوند. به این ترتیب پرتفوی صندوق‌ها اولین و مهم­ترین نکته در تمایز بین صندوق‌­ها و یکی از راه‌­های انتخاب صندوق مناسب برای سرمایه­‌گذاری است.

پرتفوی هر صندوق میزان ریسک پذیری مدیر صندوق را نشان می‌­دهد و این موضوع تاثیر مستقیمی روی بازدهی کل صندوق و در نتیجه میزان سود بردن سرمایه­‌گذاران دارد. بنابراین هر سرمایه­‌گذار باید قبل از ورود به صندوق های سرمایه گذاری از پرتفوی صندوق و استراتژی مدیر آن در سرمایه‌­گذاری اطلاع داشته باشد.

صندوق ها دارایی‌های خود را کجا سرمایه گذاری می‌کنند؟

صندوق های سرمایه گذاری روی موارد مختلفی سرمایه­‌گذاری می­‌کنند که شامل اوراق مشارکت، سهام، سپرده بانکی، اوراق قرضه و … هستند. برای اینکه از نسبت سرمایه­‌گذاری صندوق در هر کدام از این موارد اطلاع پیدا کنیم باید اساسنامه و امیدنامه صندوق را بخوانیم.

صندوق های سرمایه گذاری درصد سرمایه‌گذاری خود در هر کدام از بازارهای مالی را در امیدنامه و اساسنامه خود ثبت می‌کنند و در کنار آن، گزارش دقیق و به‌روزی از سرمایه‌گذاری‌ها را با جزئیات کامل در سایت خود منتشر می‌کنند.

این اطلاعات را می‌­توانید از گزینه «نمودار ترکیب دارایی‌های صندوق» ببینید، همچنین نموداری برای نشان دادن میزان سرمایه‌گذاری صندوق در صنایع مختلف با عنوان «سهم صنایع در سبد دارایی‌های صندوق» قرار داده شده است تا سرمایه‌­گذاران اطلاعات دقیق‌تری داشته باشند.

همانطور که پیش از این گفتیم، صندوق های سرمایه گذاری بر اساس ترکیب دارایی یا پرتفویی که دارند به انواع مختلف تقسیم می‌شوند. در این قسمت ترکیب دارایی های سه نوع اصلی صندوق های سرمایه گذاری را مرور می‌کنیم.

ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت

صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت، درصد بالایی از دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری می‌کنند. این اوراق سود ثابتی دارند و ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها بسیار پایین است. بنابراین صندوق های مدیریت پرتفوی چیست ؟ سرمایه گذاری درآمد ثابت نیز سود ماهیانه تقریبا ثابتی دارند و ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها پایین است.

صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت موظف هستند که 75 تا 95 درصد از دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند.

تصویر زیر نمونه‌ای از ترکیب دارایی‌های یک صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت است و همانطور که مشخص است، درصد بالایی از دارایی‌های این صندوق در اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری شده است.

ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری سهامی

برخلاف صندوق های درآمد ثابت و همانطور که از اسم این صندوق‌ها پیداست، صندوق‌های سهامی بیشتر دارایی‌های خود را در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاری در سهام ریسک بیشتری دارد، اما در عوض بازدهی بیشتری هم به دنبال خواهد داشت.

این صندوق‌ها باید حداقل 70 درصد از سرمایه جمع شده را به سرمایه‌گذاری در سهام اختصاص دهند و با 30 درصد بقیه میزان ریسک خود را تنظیم کنند.

بنابراین این صندوق‌ها به درد کسانی که ریسک‌پذیر هستند می‌خورد که البته درصد سرمایه‌گذاری صندوق‌ها در سهام، در سایت آن‌ها ذکر شده و سرمایه‌گذاران با بررسی پرتفوی آن‌ها و این درصد و به تناسب ریسک‌پذیری که دارند، صندوق مناسب خود را انتخاب کنند.

نمودار زیر، نمونه‌ای از ترکیب دارایی یک صندوق سهامی است که همانطور که پیداست درصد بالایی از دارایی خود را در سهام سرمایه‌گذاری کرده است. این سرمایه‌گذاری در دو بخش مجزا در نمودار قابل مشاهده است، یکی «پنج سهم با بیشترین وزن» و دیگری «سایر سهام».

ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری مختلط

این صندوق‌ها حد میانی صندوق های درآمد ثابت و سهامی هستند. یعنی درصد سرمایه‌گذاری آن‌ها در سهام و اوراق با درآمد ثابت تقریبا برابر است. این موضوع باعث شده که ریسک سرمایه گذاری در آن‌ها نسبت به صندوق های سهامی کمتر و بازدهی آن‌ها نسبت به صندوق های درآمد ثابت بیشتر باشد.

نسبت سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها در سهام بورسی بین 40 تا 60 درصد دارایی‌ها و در اوراق با درآمد ثابت هم همین مقدار است و اینکه سرمایه‌گذاری در کدام قسمت بیشتر باشد به استراتژی مدیر صندوق بستگی دارد.

نمودار زیر، نمونه‌ای از ترکیب دارایی‌های صندوق سرمایه گذاری مختلط است که سعی کرده تعادل را بین سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق با درآمد ثابت حفظ کند تا از مزایای هر دو با هم استفاده کند.

چگونگی تشخیص میزان ریسک یک صندوق با ترکیب دارایی های آن

ترکیب دارایی میزان ریسک پذیری را هم نشان می‌دهد و چنانچه صندوقی درصد بیشتری از دارایی‌هایش را در اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری کرده باشد، نشان از ریسک پایین صندوق است، در عوض اگر درصد بیشتری از دارایی‌ها در سهام سرمایه‌گذاری شده باشد، نشان‌دهنده ریسک بالای سرمایه‌گذاری در آن صندوق است.

بنابراین صندوق های درآمد ثابت به این دلیل که درصد بیشتری از پرتفوی خود را به اوراق با درآمد ثابت تخصیص می‌دهند دارای کمترین ریسک، صندوق‌های مختلط دارای ریسک متوسط و صندوق های سرمایه گذاری سهامی دارای بیشترین ریسک در میان انواع صندوق های سرمایه گذاری هستند.

چگونه به پورتفو و ترکیب دارایی صندوق های سرمایه گذاری دسترسی داشته باشیم؟

برای دسترسی به ترکیب دارایی تمام صندوق های سرمایه گذاری فعال در ایران کافی است به صفحه صندوق های سرمایه گذاری سایت سیگنال مراجعه کرده و در لیست صندوق های سرمایه گذاری روی نام صندوق مورد نظر خود کلیک کنید تا در صفحه بعد ترکیب دارایی های آن صندوق را مشاهده کنید.

اگر بخواهید بدانید که صندوق های سرمایه گذاری چه سهامی در پرتفوی خود خرید و فروش کرده‌اند، باید به سایت اختصاصی هریک از صندوق ها مراجعه کرده و در سربرگ گزارشات گزینه صورت های مالی، صورت وضعیت پرتفوی صندوق مورد نظر را مشاهده کنید.

پرتفوی یا ترکیب دارایی صندوق های سرمایه گذاری اطلاعات خوبی از میزان ریسک پذیری و بازدهی صندوق به همراه دارد که سرمایه‌گذاران با بررسی آن می‌توانند صندوق مناسب را بین صندوق‌هایی از یک نوع انتخاب کنند.

مثلا اگر نظرشان روی صندوق سهامی باشد، با بررسی ترکیب دارایی و بعد از آن سهامی که آن صندوق خریداری کرده، به استراتژی مدیر صندوق پی ببرند. همچنین با بررسی پرتفوی در بازه‌های مختلف زمانی، متوجه شوند که آیا مدیر صندوق همواره در حال معامله و خرید و فروش و ایجاد سود بیشتر است یا پرتفوی ثابتی را اداره می‌کند. این موضوع می‌تواند به شناخت صندوق و میزان دلسوزی مدیر برای سرمایه‌هایی که در اختیار دارد کمک کند.

پرتفوی یا سبد سهام در بورس چیست؟

پرتفو یا پرتفوی یا سبد سرمایه‌گذاری، در حالت کلی، مجموعه‌ای از دارایی‌های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، کالا، ارز، وجوه نقدی و اوراق نقد شونده و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. یک سبد همچنین می‌تواند شامل اوراق غیرقابل معامله، مانند سرمایه‌گذاری‌های عمرانی، خصوصی و… باشد.

سبد سهام نیز مجموعه‌ای از چند سهم مختلف است که سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری آن‌ها را می‌‌خرد. سبد سهام مستقیماً توسط سرمایه‌گذاران و یا توسط متخصصان مالی و مدیران سرمایه اداره می‌شود. سرمایه‌گذاران باید مطابق با تحمل ریسک و اهداف سرمایه‌گذاری یک سبد سرمایه‌گذاری تشکیل دهند. آن‌ها همچنین می‌توانند چندین سبد برای اهداف مختلف داشته باشند. همه این‌ها به اهداف سرمایه‌گذار بستگی دارد.

معامله گران در بازار سرمایه در مقابل سرمایه‌گذاری که انجام می‌دهند (ریسک) باید بازدهی را از بازار کسب کنند (ریوارد). درواقع میزان سرمایه‌گذاری صورت گرفته توسط هر سرمایه‌گذار، وابسته به مقادیر بازده و ریسک است. اگر دوشرکت را در نظر بگیرید که یک محصول یکسان را تولید می‌کنند و در مقاطعی شرکت اول دچار بحران می‌شود و شرکت دوم در حال بازدهی بیشتری ناشی از تولید بیشتر و کسب سهم بیشتری از بازار می‌باشد و یا برعکس این قضیه اتفاق بیفتد.

فرض کنید که یک سرمایه‌گذار قصد خرید سهام یکی از این دوشرکت را دارد لذا برای این خریدار دو حالت وجود دارد:

• حالت اول اینکه اقدام به خرید سهام فقط یکی از شرکت‌ها کند حالت دوم این است که بخشی از سرمایه خود را به خرید سهام شرکت اول و بخشی دیگر را به شرکت دوم اختصاص دهد. در حالت اول ممکن است که سرمایه‌گذار بازده قابل‌توجهی (با توجه به افزایش ارزش سهم شرکت) به دست آورد، ولی از طرفی ممکن است که شرکت دیگر اقدام به اصلاح سازوکار داخلی خود کند تا بتواند در رقابت با شرکت مقابل پیروز شود و درنتیجه شرکت اول دچار کاهش شدید قیمت سهام شود.
• اما در حالت دوم به دلیل اینکه سرمایه‌گذار در تخصیص سرمایه‌های خود به شرکت برتر، به صورت یکجا و کامل عمل‌نکرده و پیش‌بینی رشد شرکت رقیب را در نظر گرفته است، اقدام به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری خودکرده است. درواقع سرمایه‌گذار با خرید بخشی از سهام دو شرکت اقدام به تشکیل پرتفوی سبد سهام (portfolio) کرده است. معنی ساده واژه پرتفوی، سبد سرمایه‌گذاری به طور عام و سبد سهام از ترکیب دارایی‌های سرمایه‌گذاری شده توسط یک سرمایه‌گذار است.

همه تخم‌مرغ‌هایتان را در یک سبد نچینید.

قطعاً همه ما حداقل یک‌بار این جمله معروف را شنیده‌ایم و احتمالاً سعی کرده‌ایم آن را در مدیریت سرمایه خود بکار ببریم، اما نکته مهم آن است که تشکیل سبد سرمایه‌گذاری یا همان پرتفوی باید دارای یک سری مزایا و ویژگی‌هایی همچون تنوع‌بخشی (diversification) باشد تا بتوانیم بگوییم سبد مناسبی را تشکیل داده‌ایم.

پورتفولیو یا پرتفوی در لغت به معنای کیف دستی بوده که درگذشته یک سرمایه‌گذار، مجموعه‌ای از اسناد و مدارک خود را در آن حمل می‌کرده، درواقع سرمایه‌گذارانی که سهام شرکت‌های بورسی را در اختیار داشتند هر روز به بازار بورس سر می‌زدند تا ببینند سرمایه آن‌ها در چه وضعیتی قرار دارد. در اصطلاح مالی نیز به کنار هم قرار گرفتن ترکیبی از دارایی‌های مختلف مالی اعم از املاک و مستغلات، سهام شرکت‌ها، اوراق با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی باهدف تنوع‌بخشی و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری را پرتفوی یا سبد سرمایه گذاری می‌گویند.

ارزش پرتفوی

به ارزش مالی و نقدی پرتفوی هر شخص حقیقی یا حقوقی، ارزش پرتفوی گویند. برای قیمت‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار، مهم‌ترین عامل، ارزش پرتفوی این شرکت‌ها است.

همه چیز درباره سبد سهام (پرتفوی سهام)

برای شروع هر بیزینس و تجارتی، آموزش اصطلاحات و مبانی اولیه آن ضروری است. به عنوان مثال برای ورود به بازار بورس، یادگیری اصطلاحاتی مانند پرتفوی، سبد خرید، سبد فروش، درصد ریسک، کارگزاری، سفارش‌ها، عرضه و تقاضا از واجبات است. هر نام و اصطلاح بیانگر اطلاعاتی است که مطمئناً در طول مسیر به آن نیاز خواهید داشت.

در این مقاله به سراغ یکی از کاربردی‌ترین موضوعات به نام پرتفوی سهام یا همان سبد سهام رفته و سعی خواهیم کرد شما را با مفهوم آن آشنا کنیم. اگر دوست دارید در مورد اصطلاحات بازار بورس و داد و ستد در آن بیشتر بدانید، در این مبحث همراه ما باشید.

فهرست عنواوین مقاله:

سبد سهام یا پرتفوی چیست؟

برای ورود به بورس، نیاز به خرید و فروش سهم شرکت‌ها، کارخانه‌ها و اجناس است. این کار با انجام معاملات بخشی از سهام آن‌ها صورت گرفته که در سازمان بورس به اشتراک می‌گذارند. هر سهامدار، با ثبت‌نام در کارگزاری‌های منتخب و مورد تائید سازمان بورس کشور، اقدام به دریافت کد بورسی کرده و می‌تواند به معامله در این حوزه بپردازد. مقدار سهام پرتفوی یا همان سبد پرتفوی، مجموعه سهم‌هایی است که سهامدار اقدام به خرید آن‌ها کرده و جمع‌آوری کرده است.

درصورتی‌که بتواند با قیمت بالاتر یا بررسی حد ضرر با کمترین میزان سود بفروشد، اصول اولیه بورس را یاد گرفته است. حال که تا اینجای مقاله با ما همراه بوده‌اید، در ادامه به نحوه تشکیل سبد پرتفوی پرداخته و ریسک‌های آن را بر می­شمریم.

مقدار سهام مجاز هر پرتفوی

سبد پرتفوی هر شخص، در بر گیرنده کلیه سهم‌هایی است که شخص یا کارگزار او تشخیص به خرید داده و می‌تواند با آن‌ها معامله کند. اینکه چه مقدار سهام خریداری یا به فروش برسد حد مشخصی نداشته و یک امر کاملاً وابسته به میزان پولی است که به اشتراک گذاشته می‌شود. اگر شخص سهامدار علاقه‌مند به ریسک‌پذیری بالاتری در بازار بورس باشد می‌تواند خرید خود را افزایش داده و از تنوع سهمی بالاتری در سبد سهام خود بهره‌مند گردد.

با این وجود رعایت میزان ریسک نکته حائز اهمیتی است؛ چرا که لازم است این سبد در زمان مقتضی به فروش رسیده و سود قابل‌توجهی را عاید سهامدار کند. بدین ترتیب تعداد سهم، به حجم سرمایه‌گذاری بستگی داشته و معیار مشخص و تعیین شده‌ای ندارد. رعایت این نکته در تشکیل سبد پرتفوی مهم است که تعادل خرید سهم حفظ شود. سرمایه‌گذاری صرفاً در یک شاخه مطمئناً کار عاقلانه‌ای نیست. هر سرمایه‌گذار لازم است از چندین نوع سهم با اصالت و پشتوانه قوی استفاده کرده و وارد بازی‌های هیجانی نشود.

آنچه در بازار بورس تضمین کننده موفقیت شماست، نه ورودهای هیجانی، بلکه بررسی‌های دقیق و دست به عصا است. در کل داشتن تعداد میانگین ۶ الی ۷ سهم مناسب با پیشینه قوی سرمایه‌گذاری کافی است. پخش بی‌رویه سرمایه نیز از ارزش مبالغ سود عایدی می‌کاهد. آنچه در تعیین مقدار سهم هر سبد تأثیرگذار است، استراتژی معاملاتی سرمایه‌گذار بسته به میزان سرمایه خود است.

منظور از بازدهی هر سبد سهام چیست؟

واضح است که هر فرد از سرمایه‌گذاری در بازار بورس، به دنبال دریافت سود قابل توجهی است. آن میزان سود مورد نظر سهامدار که از سرمایه‌گذاری در بورس انجام داده و انتظار دارد در بازه زمانی مشخصی دریافت نماید را، بازدهی پرتفوی سهام می‌نامند. جهت محاسبه و بررسی میزان سود در بازه زمانی مشخص لازم است از فرمول‌های ریاضی استفاده کرده و معاملات خود را علمی‌تر بررسی کنید. سبد سهام هر شخصی نشانگر میزان دانش او از معاملات اقتصادی و علم او از شاخه‌های ریاضی و ضریب ریسک است.

فرمول ریاضی برای درک و پیش‌بینی مقدار سود دریافتی در بازه زمانی دارای آیتم‌های میزان هر سهم، درصد آن سهم از سبد پرتفوی و درنهایت بازدهی کل سبد است. برای بیان این بررسی سود می‌توان این‌گونه نیز مطلب را بیان کرد که بازدهی سبد پرتفوی هر فرد شامل میانگین سود هر سهم نسبت به‌کل سهام‌های موجود در سبد هر مدیریت پرتفوی چیست ؟ سرمایه‌گذار است.

ریسک در سبد پرتفوی به چه معنا است؟

اینکه سرمایه‌گذار بتواند بهترین انتخاب را از میان سهم‌های ارائه شده داشته و سبد خود را با انواع سهام‌های کم ریسک‌تر اما پر بازه‌تر پر کند، از هوشمندی اقتصادی او نشانه دارد. به همین جهت است که اقتصاددانان معتقدند برای چیدمان پرتفوی سهام به میزان ریسک سهم‌ها، پشتوانه مالی سهامدارانش و شفافیت مالی شرکت‌ها بسیار توجه باید کرد. ریسک کردن، جزء جدایی‌ناپذیر بازار بورس است. تعدادی از فاکتورها هستند که در میزان ریسک برابر با سرمایه‌گذاری مؤثر هستند. این موارد عبارت‌اند از:

• نسبت موجود بین هر سهم به‌کل دارایی‌های موجود در پرتفوی
• انحراف معیار سنجیده شده نسبت مقدار کل دارایی‌های سبد
• کوواریانس محاسبه شده از مقدار بازدهی اقلام متنوع دارایی‌های موجود در سبد
• بررسی نرخ بازدهی سهام‌های مختلف موجود با یکدیگر. اگر این رابطه مستقیم باشد، کوواریانس به‌دست‌آمده دارای رشد مثبتی است، اما در صورت معکوس بودن، مقدار کوواریانس منفی خواهد شد. این بدان معنا است که در صورت کاهش بازدهی میان سهام‌های اصلی، تأثیر آن بر کلیت سبد سهام، چشمگیر است.

پیشنهاد میکنیم مقاله روش های اندازه گیری ریسک را مطالعه کنید.

انواع ریسک در سبد سهام

در بازار بورس، برای تشکیل یک سبد مؤثر لازم به پذیرش ریسک قابل کنترل و عاقلانه بازار است. در این جا به بیان دو مورد از ریسک‌های تعریف شده پرداخته و با آن‌ها آشنا می‌شویم. ریسک غیر سیستماتیک و ریسک سیستماتیک. هر کدام از این موارد جزئیات و نکات مخصوص به خود را دارند.

ریسک غیر سیستماتیک

ریسک‌های غیر سیستماتیک، غیرقابل‌پیش‌بینی و اجتناب هستند. به هنگام تغییرات فروش در بازار سهام، تغییر و تحولات مدیریتی در سطح کلان، هزینه‌ها و سودهای به دست آمده توسط شرکت‌ها و سازمان‌های دخیل در بورس، تحولات بنیادین در راستای سهام‌های به فروش گذاشته شده و فعالیت بازار، همگی در ایجاد ریسک‌های غیرمنتظره مؤثر است. برای شناخت این میزان ریسک باید تا حدی از دانش رفتار بازار در شرایط مختلف آگاهی داشت. برای مقابله و موفقیت در چنین شرایطی تنوع در سبد پرتفوی بسیار مؤثر است. این کار باعث می‌شود تا در صورت کاهش قیمت یک سهم، سایر سهم‌ها جبران آن ضرر را کرده و سرمایه‌گذار دچار ورشکستگی نشود.

راه‌حل‌های فرار از ریسک‌های اجتناب‌ناپذیر

• انتخاب سهم‌های متنوع از شرکت‌هایی با زیرساخت‌های کاری گوناگون. این کار در زمان ثبات کم بازار به حفظ سود سبد کمک خواهد کرد.
• سبد سهام خود را از سهم‌های مطمئن پر کنید. برخی از سهم‌ها مربوط به شرکت‌ها و سازمان‌هایی است که امتحان خود را پس داده‌اند. آن‌ها از بازار خود اطمینان داشته و محصولات خود را طبق استراتژی‌های کاملاً علمی می‌فروشند. در واقع از نیاز میدانی خرید و فروش با خبر بوده و همین کار موجب می‌شود ارزش سهام خود را برای مدت‌های طولانی حفظ کنند. خرید چنین سهم‌هایی باعث افزایش وزن سهام پرتفوی شما شده و در مواقع بزنگاه به نجات سود دریافتی حاصل از هر سهم می‌آید.
• رعایت درصد هر سهم خریداری شده نسبت به کل سبد. این گزینه تأثیر فوق‌العاده مؤثری بر ریسک‌های اجتناب‌ناپذیر و غیر سیستماتیک می‌گذارد. اگر سهم سبد شما به‌صورت همگن تقسیم شده باشد، در چنین مواردی دچار ضررهای جبران‌ناپذیر نخواهید شد. به همین سبب است که کارشناسان توصیه می‌کنند درصد هر سهم از سبد را کاملاً تخصصی رعایت کنید.
• هم‌وزنی در سبد بورسی یکی از عواملی است که فرد را از پذیرش ریسک‌های غیرقابل کنترل مصون می‌دارد. لازم است سهامداران برای خرید سهم‌های مورد نظر خود، به تحلیل و بررسی کلی شرکت‌ها پرداخته و ارزش ریالی هر سهم را به‌خوبی در نظر بگیرند؛ اما توجه به این نکته هم حائز اهمیت است که انتخاب درست و توجه به مقدار خرید از هر سهم برای نگه داشتن توازن سبد سهام بسیار مهم بوده و بر میزان سود دریافتی اثرگذار خواهد بود. به عنوان مثال خرید ده سهم از صد سهم مناسب خیلی بهتر است از خرید چهل سهم یکسان از یک شرکت و از بین بردن شرط همگنی سبد سهم‌های خریداری شده.

سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف، کاهش ریسک ضرر

افزون بر توجه بر تنوع تعداد سهم، رعایت وزن سهمی و همگن بودن میزان سبد تهیه شده، لازم است به موقعیت‌های اقتصادی کلان نیز توجه کنید. در بازه‌های زمانی مختلف، برخی بازار اجناس روی بورس بوده و خریداران بهتری دارند. همین امر موجب بالا رفتن سهام این کارخانه‌ها، شرکت‌ها یا سازمان‌های واردکننده آن کالای خاص است. توجه به اقبال بازار، موجب افزایش سود برای سرمایه‌گذار شده و این نکته نیز فاکتور مهمی در کاهش ضررهای غیر سیستماتیک به شمار می‌رود. از دیدی دیگر خرید سهم از صنایع و تولیدکننده‌های گوناگون به کاهش ضرر و چه‌بسا افزایش سود کمک بسیار بزرگی خواهد کرد.

ریسک سیستماتیک

نوعی دیگر از ریسک‌های موجود در بازار سهام به نام ریسک سیستماتیک شناخته می‌شود. این مدل ریسک، جزء جدایی‌ناپذیر و غیرقابل تغییر بازارهای سهام و بورسی است. در واقع این مدل ریسک را نمی‌توان با پیش‌بینی‌های تنوع سبد یا تغییر شرکت سهام دهنده مهار کرد. ریسک‌های سیستماتیک شامل کلیه سهم‌های ارائه شده در بازار بورس است. تحولات بنیادین در سطح کلان کشوری، بین‌المللی، سیاسی، جنگ، اقتصاد جهانی، محیط‌زیست و تحولات خارج از حیطه کنترل انسانی مانند سیل، زلزله، آتش‌سوزی و … را می‌توان جزئی از ریسک‌های سیستماتیک شمرد.

درصورتی‌که فرد سهام‌دار موفق به چینش یک سبد فوق‌العاده با درصد سهام‌های متنوع گردد و بتواند ارزش سبد سهام را بالا ببرد تنها می‌تواند ریسک‌های غیر سیستماتیک را کنترل نماید؛ اما برای پیشگیری از ریسک سیستماتیک، تقریباً کاری از دست سرمایه‌گذار بر نخواهد آمد و تأثیر آن بر روی سبد پرتفوی همچنان محرز است. فاکتور بسیار مهمی که در ریسک سبد هر سهام‌دار مؤثر بوده و میزانش با آن مقایسه می‌شد، ریسک کل بازار سهام است که مستقیماً بر ریسک سیستماتیک سبد در ارتباط است.

سنجش ریسک سیستماتیک یا ریسک کل بازار

ضریب βشاخص ریسک سیستماتیک است. این ضریب نشان دهنده نوسان بازدهی بازار بورس و میزان تغییرپذیری سبد پرتفوی هر سهامدار ناشی از بازار کل است. در واقع ضریب β نمایشگر تغییرات ریسک کل بازار به نسبت اوراق و سهم‌هایی است که در داخل هر سبد موجودیت دارد. با استفاده از این عدد تغییرات موجود در شاخص کل بازار قابل اندازه‌گیری بوده و می‌توان بر اساس آن بررسی‌های میدانی انجام داد:

• ضریب β < 1:نشان دهنده ارزش کمتر سهام نسبت به ارزش کل بازار است. با این مقدار شاخص بازدهی سود کاهش پیدا کرده و سیر نزولی دارد. این میزان درصد ریسک در مواقعی ایجاد می‌شود که بازار در حال رکود بوده و روند نزولی را طی می‌کند.
• ضریب β > 1: نشان دهنده ریسک سیستماتیک بالاتر از ریسک کل بازار است. در این حالت بازدهی سهم‌های خریداری شده بالاتر بوده و نگهداری سهم عاقلانه‌تر و سودآور است. این مقدار در شرایط رونق بازار ایجاد شده و سیر صعودی به خود می‌گیرد.
• ضریب β = ۱: اگر شاخص ریسک سیستماتیک برابر یک باشد یعنی شرایط بازار کل و سرمایه‌گذاری در سبد سهام برابر است. چنین سهم‌هایی سودآوری متناسبی با فروش و تنش‌های بازار کل داشته و معمولاً انتخاب صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.

توصیه های سرمایه گذاری در بورس

برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس بالأخص بازارهای پر ریسک بورسی ایران، دانش، تجربه و صبر زیادی لازم است. بهره‌مندی از مقالات، کلاس‌های آموزشی و دوره‌های کسب تجربه خرید و فروش سهام، پیش نیاز ورود به این بازار پرخطر است. ازآنجایی که کسب سود همیشه شیرین است گاهی کمتر به حواشی و ضررهای ناگهانی آن توجه می‌شود. خصوصاً افرادی که مطالعات اقتصادی عمیقی نداشته و صرفاً به پشتوانه سرمایه خود قدم بر این بازار می‌گذارند، باید نسبت به خطرات و ضررهای ناگهانی و کلان آن آگاه‌تر گردند.

پیش از ورود به بازارهای بورسی ایران و جهان، به افزایش دانش خود کمک کنید. درصورتی‌که تجربه‌ای از گذشته نداشته و اولین بار است که برای سرمایه‌گذاری اقدام می‌کنید، از بزرگان این میدان کمک بخواهید. به عنوان مثال با صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا کارگزاری‌های دارای مجوز قرارداد بسته و از قدرت و دانش آن‌ها در این مقوله بهره ببرید. از مقادیر کم برای سرمایه‌گذاری آغاز کنید. به‌یک‌باره و تحت تأثیر جو بازار سبد پرتفوی خود را سرشار از سهم‌های ناشناخته نکرده و بسیار محتاطانه قدم بردارید.

سود کمتر به‌مراتب بهتر از ضررهای کلان و سرسام‌آور است. توجه به سیاست‌های سرمایه‌گذاری بازار سهام، تأثیر مستقیمی بر کشف راه خرید سهام مؤثر خواهد گذاشت. از ورود سرمایه‌های اولیه زندگی به بازار سهام جداً خودداری کنید. این کار عواقب جبران‌ناپذیری داشته و تأثیرات به‌مراتب عمیقی بر زندگی شما خواهد گذاشت. سرمایه‌گذاری در بازار بورس و چینش یک سبد سهام خوب، نیازمند سال‌ها تجربه و کسب دانش است.

جمع‌بندی سبد سهام

در این مقاله با مفهوم پرتفوی سهام و تشکیل سبد از سهم های گوناگون آشنا شدیم. پرتفوی سهام هر شخص نمایانگر میزان دانش بورسی او خواهد بود. بررسی سهام‌های روز، اقبال بازار سهام و دانش اقتصادی می‌تواند در پیشبرد و حفظ سرمایه سرمایه‌گذاران، کمک‌کننده باشد. ترکیب سهم‌های خریداری‌شده نتیجه‌ای مستقیم بر سود سهامدار گذاشته و باید به همگن بودن و تنوع‌پذیری در آن دقت شود.